Το συγκλονιστικό μυθιστόρημα της Δήμητρας Παπαδήμα «Βίος βίας», το οποίο περιέχει και αυτοβιογραφικά στοιχεία, κυκλοφόρησε μόλις… έσκασε το τσουνάμι των καταγγελιών στον χώρο του θεάτρου.
- Από τον Ηλία Μαραβέγια
Μια συγκυρία σοκαριστική για την αγαπημένη ηθοποιό και συγγραφέα, που μετράει ήδη πολλά χιλιόμετρα καλλιτεχνικής πορείας στο σανίδι και στην τηλεόραση. Και μπορεί εδώ και αρκετά χρόνια να μη τη βλέπουμε πια στη μικρή οθόνη, καθώς -όπως παραδέχεται αφοπλιστικά η ίδια- δεν της γίνονται προτάσεις, ωστόσο διαπρέπει στις θεατρικές σκηνές υποδυόμενη ρόλους-σταθμούς στην καριέρα της. Είναι η Πηνελόπη Δέλτα της παράστασης «Τελευταία συνάντηση», που θα προβληθεί διαδικτυακά στις 2, 3 και 4 Απριλίου. Είναι η Μαρίκα Κοτοπούλη του έργου «Το αγρίμι», με το οποίο θα περιοδεύσει το καλοκαίρι. Μα, πάνω απ’ όλα, είναι η ταλαντούχα, αυθεντική και γοητευτική Δήμητρα Παπαδήμα, η οποία στη συνέντευξή της στην «Espresso» μοιράζεται στιγμιότυπα από την ενδιαφέρουσα ζωή της.
Ποιες εικόνες από τα παιδικά σας χρόνια «ζωντανεύουν» πρώτες στο μυαλό σας;
Οι εικόνες από τα παιδικά μου χρόνια είναι ασπρόμαυρες, αλλά γεμάτες ποίηση! Γειτονιές με κανονικά παιδιά, που έπαιζαν κλέφτες και αστυνόμους, ποδόσφαιρο, κυνηγητό, κρυφτό. Παιδιά που ονειρεύονταν μέσα από φυσιολογικά ανθρώπινα παραμύθια! Επίσης, έχω ακόμα στα ρουθούνια μου τις μυρωδιές των λουλουδιών, του χορταριού! Θυμάμαι τα παιχνίδια μου με τα μυρμήγκια, που τα παρακολουθούσα ώρες πεσμένη στο χώμα. Σε χώμα που δεν φοβόμουν πως είναι βλαβερό.
Κεφάλαιο εφηβεία: Ηρεμη δύναμη ή… επαναστάτρια;
Η εφηβεία μου ήταν δύσκολη. Πλεόνασμα ορμής και έντασης. Ρομαντική επαναστάτρια! Πίστευα σε έναν καλύτερο κόσμο. Δεν ξέρω γιατί το πίστευα, αλλά το πίστευα! Υπερκινητική και υπερβολικά δοσμένη στα εξωσχολικά βιβλία, μήπως βρω λύσεις! Με τα χρόνια κατάλαβα ότι δεν υπάρχουν αντικειμενικές λύσεις.
Σπουδάσατε θέατρο και κλασικό χορό. Ηταν μονόδρομος για εσάς η ενασχόληση με την τέχνη ή υπήρξαν και άλλες επαγγελματικές επιλογές, που σκεφτήκατε;
Αποδεικνύεται ότι η τέχνη ήταν μονόδρομος! Δοκίμασα κι αλλού, αλλά ασφυκτιούσα! Ο άνθρωπος γεννιέται στο 98% και 2% επηρεάζεται από το περιβάλλον.
Ποιους ξεχωρίζετε ως τους πιο σημαντικούς ρόλους στην καλλιτεχνική σας πορεία έως σήμερα;
Σημαντικοί ρόλοι για μένα ήταν τα θεατρικά έργα, δικές μου παραγωγές, που ανέβασα τα τελευταία χρόνια. Η Πηνελόπη Δέλτα, σε κείμενο της αδερφής μου Μαρίας Παπαδήμα, και «Το αγρίμι: Μαρίκα Κοτοπούλη», σε δικό μου κείμενο. Μάλιστα, σε λίγες ημέρες θα παρουσιαστεί διαδικτυακά η «Τελευταία συνάντηση: Πηνελόπη Δέλτα – Ιων Δραγούμης». Μια εξαιρετική παράσταση, σε σκηνοθεσία Ειρήνης Ευαγγελάτου!
Από το 1990 έως το 2008 είχατε σταθερή τηλεοπτική παρουσία. Τι συνέβη μετά;
Δεν θυμάμαι να υπήρξε πρόταση από τότε. Δεν ξέρω γιατί…
Είχατε δύσκολες συνεργασίες στο θέατρο ή στην τηλεόραση; Ποια ήταν η χειρότερη που θυμάστε;
Οι συνεργασίες στον καλλιτεχνικό χώρο είναι δύσκολες. Εκανα υπομονή. Οταν η υπομονή μου εξαντλούνταν, έφευγα πληγωμένη και απογοητευμένη!
Εκτός από ηθοποιός, είστε επίσης συγγραφέας και ποιήτρια. Μάλιστα, το νέο βιβλίο σας «Βίος βίας» (εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα), που αποτελεί «μια κραυγή απέναντι στη βία», είναι τρομερά επίκαιρο, καθώς συνέπεσε με το ξεκίνημα του ελληνικού #ΜeΤoo. Το περιμένατε ότι θα άνοιγαν τα στόματα κάποια στιγμή;
Η συγκυρία που κυκλοφόρησε το βιβλίο μου «Βίος βίας» είναι σοκαριστική! Πίστευα πως θα αρνιόντουσαν να εκδώσουν ένα βιβλίο τόσο κόντρα στο κατεστημένο. Και, τελικά, το κατεστημένο έγινε δακτυλοδεικτούμενο! Πιστεύω ότι αυτή η κατάσταση εγκλεισμού λόγω της πανδημίας έφερε και θα φέρει ανατροπές. Χαίρομαι! Αλλά πνίγομαι από φόβο, άλλης μορφής φόβο τώρα!
Οπως έχετε πει, ξεκινήσατε να γράφετε το «Βίο βίας» το 2017. Με ποια αφορμή πήρατε την απόφαση να αποτυπώσετε στο χαρτί μια τόσο σκληρή ιστορία, η οποία έχει μάλιστα -όπως έχετε παραδεχτεί- πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία μέσα;
Οι αφορμές για τη συγγραφή αυτού του μυθιστορήματος βρισκόντουσαν καταχωνιασμένες μέσα μου πολλά χρόνια. Πληγές κανονικές! Θέλησα, λοιπόν, να κάνω κάτι. Να επαναστατήσω με λέξεις. Με νοήματα. Καταγράφοντας προσωπικά βιώματα. Ε, να, αυτή είναι τελικά η επανάστασή μου! Και βλέπουμε γιατί δεν σταματάω να γράφω. Εύχομαι να μου δώσουν την ευκαιρία αυτοί που παράγουν θέαμα να παρουσιάσω κάτι ουσιαστικό στη σκηνή αλλά και στην τηλεόραση!
Στο βιβλίο σας τίθεται και το θέμα της αυτοδικίας. Το θύμα γίνεται θύτης και τιμωρεί. Μπορείτε να δικαιολογήσετε έναν άνθρωπο που έχει υποστεί βία και παίρνει τον νόμο στα χέρια του;
Δικαιολογώ μια μάνα να πάρει τον νόμο στα χέρια της, όταν έρχεται αντιμέτωπη με κακοποίηση που υφίσταται το παιδί της! Η μάνα γίνεται σκύλα τότε. Ικανή για όλα!
Εχετε δηλώσει ότι δεχτήκατε αρκετές φορές σεξουαλική παρενόχληση και βία στον χώρο του θεάματος, όπως επίσης και ανήθικη πρόταση, προκειμένου να μείνετε σε δουλειά. Κάνατε κάποια καταγγελία, έστω και ετεροχρονισμένα;
Δεν θέλω να αποκαλύψω αν έχω καταγγείλει!
Πώς σχολιάζετε τη στάση της υπουργού Πολιτισμού κ. Μενδώνη αναφορικά με το σκάνδαλο Λιγνάδη. Πιστεύετε ότι θα έπρεπε να είχε παραιτηθεί;
Πώς να σχολιάσω την κ. Μενδώνη; Δεν τη γνωρίζω. Σίγουρα, πάντως, ο δρόμος της λογικής δεν ακολουθείται όπως θα έπρεπε. Σίγουρα, υπάρχουν λόγοι που δεν τους γνωρίζω! Πάντα ξέρουμε πολύ λίγα από όσα συμβαίνουν! Εις τους αιώνες των αιώνων!
Με τον σύντροφο της ζωής σας, τον Γιάννη Μποσταντζόγλου, πώς γνωριστήκατε; Τι σας γοήτευσε σε εκείνον;
Πριν από τριάντα χρόνια, που γνώρισα τον Γιάννη, με γοήτευσε η αντρική κορμοστασιά του, για να είμαι απόλυτα ειλικρινής. Και το αλέγκρο του χαρακτήρα του! Στη συνέχεια η παιδική ευαισθησία του, που… σπάει κόκαλα.
Η κόρη σας Θαλασσινή Μποσταντζόγλου ακολουθεί τα βήματά σας. Συμφωνήσατε αμέσως με την επιλογή της; Ρωτώ γιατί γνωρίζετε πόσο «σκοτεινός» μπορεί να γίνει ο χώρος του θεάτρου.
Συμφωνώ, δεν συμφωνώ με την απόφαση του παιδιού μου να ακολουθήσει τον δρόμο για το θέατρο, δεν παίζει κανένα ρόλο! Δικός της είναι ο δρόμος, θα κάνει αυτό που θέλει.
Ποια είναι τα επόμενα -κορωνοϊού επιτρέποντος- επαγγελματικά πλάνα σας; Θα επιστρέψει στη σκηνή η παράσταση «Το αγρίμι», όπου υποδύεστε τη Μαρίκα Κοτοπούλη;
Σχέδια έχω πολλά και ουσιαστικά ! Στις 2, 3, 4 Απριλίου θα προβληθεί διαδικτυακά η παράστασή μου «Τελευταία συνάντηση Πηνελόπη Δέλτα – Ιων Δραγούμης». Το καλοκαίρι θα κάνω περιοδεία με «Το αγρίμι: Μαρίκα Κοτοπούλη». Ελπίζω να κάνω μια μίνι σειρά στην τηλεόραση! Μαύρη κωμωδία, να κλαίμε και να γελάμε μαζί για το γελοίο της ανθρώπινης ύπαρξης.
Εχοντας μελετήσει τόσο τη Μαρίκα Κοτοπούλη όσο και την Πηνελόπη Δέλτα, προκειμένου να τους δώσετε σάρκα και οστά στο θέατρο, τι καταλάβατε για τις προσωπικότητες των δύο αυτών σπουδαίων γυναικών;
Μελετώντας και ενσαρκώνοντας πρώτα την Πηνελόπη Δέλτα και ύστερα τη Μαρίκα Κοτοπούλη, συνειδητοποίησα ότι οι δύο αυτές φλογερές προσωπικότητες είχαν πολλά κοινά. Ακούγεται παράξενο, αλλά έτσι είναι. Η Κοτοπούλη, αντίθετα από τη Δέλτα, ήθελε να ζήσει τη ζωή, γιατί γνώριζε πολύ καλά πως το τέλος είναι ίδιο για όλους. Η Δέλτα μισούσε τη ζωή και δόξαζε τον θάνατο. Στα άκρα και οι δύο. Τελικά η αλητεία κρύβει αρχοντιά και η αρχοντιά αλητεία! Η Κοτοπούλη μού ταιριάζει γάντι, όπως με διαβεβαίωσε και το κοινό που πρόλαβε λόγω πανδημίας να δει την παράσταση «Το αγρίμι».
Πώς νιώθει ένας ηθοποιός με κλειστά τα θέατρα εδώ και έναν χρόνο;
Νιώθω οργή λόγω της όλης κατάστασης. Νιώθω πως μας στερούν τη ζωή που ήρθαμε να ζήσουμε! Χωρίς τέχνη δεν υπάρχει εξέλιξη. Εναν χρόνο τώρα έχουμε γίνει όλοι γιατροί. Η παρανοϊκή υπερπληροφόρηση θα γεμίσει τα ψυχιατρεία, οπότε πώς να ανοίξουν τα θέατρα! Αν αποφάσιζα εγώ, δεν θα έκλεινα ποτέ τα θέατρα. Θα έβρισκα τρόπο – έστω με δέκα θεατές! Αφού το κράτος βοηθάει τους επιχειρηματίες, δεν χάνουν να υπολειτουργούν. Και ο πολιτικός λόγος… τόση ασάφεια!
Πώς πιστεύετε ότι θα είναι η επόμενη ημέρα στον χώρο του θεάτρου έπειτα από αυτή την πανδημία και τη βροχή των καταγγελιών για βία και κακοποίηση;
Πότε θα έρθει ξαστεριά… πρώτα απ’ όλα! Γενικά στη ζωή… Πώς θα είναι η επόμενη μέρα για το θέατρο χτυπημένο από την πανδημία και τις βαριές καταγγελίες, δεν μπορώ να φανταστώ. Να ελπίζω μόνο μπορώ, αφού, όταν πιάνεις πάτο… κανονικά αρχίζεις να ανθίζεις – έστω και με διαφορετικό καρπό.