Πολιτική «θύελλα» μετά την πρόταση για κήρυξη ως διατηρητέων μιας σειράς κτισμάτων στον χώρο του πρώην αεροδρομίου
Πολιτική «θύελλα» μετά την πρόταση για κήρυξη ως διατηρητέων μιας σειράς κτισμάτων στον χώρο του πρώην αεροδρομίου
Πολυσέλιδη ανακοίνωση, σύμφωνα με την οποία η επένδυση στο Ελληνικό θα προχωρήσει κανονικά, αναγκάστηκε να εκδώσει το απόγευμα του Σαββάτου το υπουργείο Πολιτισμού, μετά την πολιτική θύελλα που προκάλεσε η αποκάλυψη ότι προωθεί την οριοθέτηση του μεγαλύτερου τμήματός του ως αρχαιολογικού χώρου και την κήρυξη ως διατηρητέων μιας σειράς κτισμάτων.
Στην ογκώδη καθησυχαστική ανακοίνωση, πάντως, δεν εξηγείται γιατί οι υπηρεσίες του υπουργείου χρειάστηκαν τόσα χρόνια για να προχωρήσουν στην ανακήρυξη του μεγαλύτερου τμήματος του Ελληνικού ως αρχαιολογικού χώρου. Επιπλέον υποβαθμίζεται η υπόθεση με τους νέους χαρακτηρισμούς κτισμάτων ως νεότερων μνημείων (μεταξύ των οποίων και δύο αεροδιάδρομοι!) και επισημαίνεται ότι πρόκειται περί «πρότασης», την οποία οι υπηρεσίες του υπουργείου οφείλουν να εξετάσουν με βάση τη νομοθεσία. Ομως, και πάλι δεν εξηγείται γιατί η «πρόταση» κατατέθηκε λίγους μήνες πριν από την κατάθεση του εφαρμοστικού νόμου για την επένδυση του Ελληνικού, με δεδομένο ότι από την περίοδο 2006-2009 έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα τέσσερα κτίσματα στην έκταση του πρώην αεροδρομίου.
Οπως είναι φυσικό, η ανακήρυξη νέων κτισμάτων ως διατηρητέων θα απαιτήσει αλλαγή του στρατηγικού σχεδίου ανάπτυξης του Ελληνικού, όπως παρουσιάστηκε από το επενδυτικό σχήμα της Lamda Development και εγκρίθηκε από κυβέρνηση και Ταμείο Ιδιωτικοποιήσεων (ΤΑΙΠΕΔ). Επιπλέον, παρά όσα αντίθετα υποστηρίζει το υπουργείο Πολιτισμού, οι επιπτώσεις στο χρονοδιάγραμμα και στον υπόλοιπο σχεδιασμό της επένδυσης από την οριοθέτηση αρχαιολογικού χώρου δεν είναι δυνατόν να προβλεφθούν από τώρα. Στην αγορά επισημαίνουν ότι, σε κάθε περίπτωση, θα είναι σημαντικές, ακόμα και αν θεωρηθεί πως θα είναι διαχειρίσιμες.
Υπενθυμίζεται ότι η Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων & Πολιτιστικής Κληρονομιάς (ΓΔΑΠΚ) ενημέρωσε με κατεπείγουσα επιστολή που έστειλε στις 2 Αυγούστου στο ΤΑΙΠΕΔ και το υπουργείο Οικονομικών ότι προχωρά τις διαδικασίες ανακήρυξης σχεδόν ολόκληρης της έκτασης του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού σε αρχαιολογικό χώρο.
Επιστολή
Μία ημέρα μετά, στις 3 Αυγούστου, η Γενική Διεύθυνση Αναστήλωσης Μουσείων & Τεχνικών Εργων του υπουργείου Πολιτισμού έστειλε εξαιρετικά επείγουσα επιστολή προς το ΤΑΙΠΕΔ, το υπουργείο Οικονομικών και άλλους φορείς που εμπλέκονται στη διαδικασία αξιοποίησης του Ελληνικού, με την οποία ενημερώνει για την πρόθεσή της να χαρακτηρίσει διατηρητέα μια σειρά κτιρίων εντός του Ελληνικού.
Οπως προκύπτει από την επιστολή, εκτός του κτιρίου του πρώην Αμερικανικού Κολεγίου Θηλέων (που σήμερα φιλοξενεί την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας), στο υπουργείο Πολιτισμού εξετάζουν τον χαρακτηρισμό ως διατηρητέων και του κτιρίου του δυτικού αεροσταθμού, του υποστέγου της Ολυμπιακής Αεροπλοΐας, του αγγλικού υποστέγου (παγόδα) στην περιοχή Χασάνι, καθώς και δύο διαδρόμων προσγείωσης – απογείωσης και τροχοδρόμησης, δύο πύργων ελέγχου και του υδατόπυργου της πρώην αμερικανικής βάσης.
Η έκθεση του «εχθρού» της επένδυσης
Για να προσδώσει αέρα εγκυρότητας στις αιφνιδιαστικές αποφάσεις του για την έκταση του πρώην αεροδρομίου, το υπουργείο Πολιτισμού επικαλείται μια έκθεση του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ), στο οποίο όμως διευθυντής είναι ο αναπληρωτής καθηγητής Νίκος Μπελαβίλας, στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ και φανατικός πολέμιος της επένδυσης στο Ελληνικό!
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου, πρόκειται για έκθεση-αίτηση που «τεκμηριώνει τη μεγάλη ιστορική, αρχιτεκτονική και τεχνική αξία κτιρίων, εγκαταστάσεων και εξοπλισμού, που διατηρούνται στους χώρους του πρώην αεροδρομίου, τα οποία το ΕΜΠ ζήτησε να χαρακτηριστούν ως μνημεία».
Με την αναφορά αυτή, το υπουργείο επιχειρεί να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, βασιζόμενο στο «βαρύ» όνομα του Πολυτεχνείου. Ωστόσο, αποσιωπά το γεγονός ότι επικεφαλής του συγκεκριμένου εργαστηρίου του ΕΜΠ είναι ένας από τους πιο γνωστούς επικριτές του σχεδίου αξιοποίησης του Ελληνικού και στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ!
Η «καθυσηχαστική» ανακοίνωση που όμως δεν…έσβησε τη φωτιά
Μετά τον σάλο που ξέσπασε, το υπουργείο Πολιτισμού εξέδωσε προχθές ανακοίνωση, στην οποία επισημαίνει ότι «η επένδυση στο Ελληνικό θα προχωρήσει απρόσκοπτα» και υποστηρίζει ότι «η κήρυξη – οριοθέτηση αρχαιολογικού χώρου δεν δεσμεύει την 
περιοχή».
Στην ανακοίνωση δεν εξηγείται η τύχη του στρατηγικού σχεδίου (master plan) που έχει εκπονήσει το επενδυτικό σχήμα υπό τη Lamda Development και είχε βασιστεί στα τέσσερα διατηρητέα κτίσματα, τα οποία τώρα θα γίνουν 10, με βάση τις επιστολές του υπουργείου Πολιτισμού, ενώ περιλαμβάνονται και δύο αεροδιάδρομοι.
Σύμφωνα με το υπουργείο, «στο σύνολο της περιοχής αυτής έχουν ανασκαφεί στο παρελθόν και υπάρχουν ορατές αρχαιότητες, που ανήκουν στους αρχαίους Δήμους Αλιμούντος και Ευωνύμου». «Οπως έχει επανειλημμένα εξηγηθεί και στην περίπτωση Αφάντου, όπου η στάση του υπουργείου Πολιτισμού δικαιώθηκε απόλυτα και από το Συμβούλιο της Επικρατείας, η κήρυξη – οριοθέτηση αρχαιολογικού χώρου δεν δεσμεύει την περιοχή ούτε μεταβάλλει επί τα χείρω τους συνήθεις όρους που ισχύουν γενικότερα από την πλευρά του αρχαιολογικού νόμου για δημόσια και ιδιωτικά έργα σε ολόκληρη τη χώρα» προσθέτει η ανακοίνωση.
Εγκριση και παρακολούθηση
Σε μια προσπάθεια να αμβλύνει τις εντυπώσεις, η ανακοίνωση αναφέρει ακόμα ότι «η μόνη υποχρέωση που προκύπτει από την κήρυξη είναι ότι τα έργα που εκτελούνται στην περιοχή που οριοθετείται πρέπει να εγκρίνονται από το υπουργείο Πολιτισμού, μετά από γνώμη του αρμόδιου συμβουλίου, και να παρακολουθούνται από την αρχαιολογική υπηρεσία». Ωστόσο, όπως λένε στην αγορά, η αργή διαδικασία με την οποία προωθείται συνήθως η σχετική γραφειοκρατία από τις αρμόδιες υπηρεσίες θα προκαλέσει σίγουρα καθυστερήσεις στην υλοποίηση της επένδυσης.
Οσον αφορά τα νεότερα μνημεία, «ήδη στο παρελθόν έχουν γίνει χαρακτηρισμοί τεσσάρων κτιρίων στην περιοχή του Ελληνικού, συγκεκριμένα ο σταθμός του ανατολικού αεροδρομίου του αρχιτέκτονα Σάαρινεν και τρία υπόστεγα. Πιο πρόσφατα, το εργαστήριο αστικού περιβάλλοντος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου κατέθεσε στο υπουργείο Πολιτισμού έκθεση-αίτηση, στην οποία τεκμηριώνεται η μεγάλη ιστορική, αρχιτεκτονική και τεχνική αξία κτιρίων, εγκαταστάσεων και εξοπλισμού που διατηρούνται στους χώρους του πρώην αεροδρομίου, τα οποία το ΕΜΠ ζήτησε να χαρακτηριστούν μνημεία, πρόταση που έχει υιοθετηθεί και από το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS)». Σύμφωνα με την ανακοίνωση, «την πρόταση αυτή οι υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού οφείλουν να επεξεργαστούν και να αντιμετωπίσουν, σύμφωνα με τις διαδικασίες που προβλέπει ο αρχαιολογικός νόμος και οι οποίες ακολουθήθηκαν».
Πυρ ομαδόν από την αντιπολίτευση για προσπάθεια υπονόμευσης της ανάπλασης
Σύσσωμη η αντιπολίτευση επέκρινε την κυβέρνηση για προσπάθεια υπονόμευσης της ανάπλασης του Ελληνικού και αποκάλεσε τους χειρισμούς του υπουργείου Πολιτισμού «ναρκοθέτηση» του προγράμματος επενδύσεων και ανάπτυξης της χώρας.
Σε ανακοίνωσή της η Ν.Δ. κάλεσε τον Αλέξη Τσίπρα να πάρει άμεσα ξεκάθαρη θέση. «Η επένδυση του Ελληνικού και μαζί με αυτήν χιλιάδες θέσεις εργασίας κινδυνεύουν να τιναχθούν στον αέρα. Αιτία, η πρόθεση του υπουργείου Πολιτισμού να κηρύξει -με ακατανόητη καθυστέρηση- ως αρχαιολογικό χώρο σχεδόν ολόκληρη την έκταση του Ελληνικού. Κάθε φορά που δρομολογείται κάποια σοβαρή επένδυση στη χώρα υπαρκτές ή τεχνητές ενδοκυβερνητικές διαμάχες και δυσλειτουργίες τη δυναμιτίζουν» τόνισε το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Για επαπειλούμενο ναυάγιο στη μεγαλύτερη επένδυση των τελευταίων δεκαετιών έκανε λόγο το ΠΑΣΟΚ. «Η διεθνής απαξίωση της χώρας κορυφώνεται με την πρόθεση να κηρυχθεί αρχαιολογικός χώρος το Ελληνικό και μνημεία τα κτίρια του αεροδρομίου, ο υδατόπυργος, ακόμη και ο… διάδρομος προσγειώσεων! Λες και όλα αυτά δεν υπάρχουν εδώ και δεκαετίες» δήλωσε ο Γιάννης Μανιάτης.
Ο επικεφαλής του Ποταμιού Σταύρος Θεοδωράκης αναφέρθηκε σε «γελοίες επιλογές κουτοπόνηρων ανθρώπων» και συνωμοσία υπουργών και μέρους του ΣΥΡΙΖΑ προκειμένου να καθυστερήσει περισσότερο η αξιοποίηση του Ελληνικού. «Είναι άλλωστε γνωστό σε όλη την οικουμένη ότι το περιζήτητο αρχαιολογικό τρίπτυχο της χώρας είναι η Αφάντου στη Ρόδο, το Μαρκόπουλο και το Ελληνικό» σχολίασε στο facebook.
«Oλα στο πόδι σε αυτή τη χώρα; Καμία υπευθυνότητα; Κανείς δεν πρόκειται να μας πάρει στα σοβαρά, δυστυχώς. Ερασιτεχνισμοί παντού και πάντα. Είμαστε άξιοι της μοίρας μας» επισήμανε ο εκπρόσωπος Τύπου της Eνωσης Κεντρώων Γιάννης Καλλιάνος.
Παρέμβαση Φλαμπουράρη
Στην υπόθεση του Ελληνικού αναφέρθηκε με δήλωσή του και ο υπουργός Επικρατείας Αλέκος Φλαμπουράρης. Οπως υποστήριξε, «οι αρχαιολογικοί χώροι στα 6.000 στρέμματα του Ελληνικού είναι προσδιορισμένοι και αναφέρονται στη σύμβαση που έχει υπογραφεί». Πρόσθεσε δε ότι «στη σύμβαση αναφέρονται και τα χαρακτηρισμένα ως νεότερα μνημεία, που ξεπερνούν τα 35.000 τετραγωνικά μέτρα» και επίσης ότι «η επικαιροποίηση είναι αναγκαία για την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος και του σχεδίου ολοκληρωμένης ανάπτυξης». Ο κ. Φλαμπουράρης έφτασε μάλιστα στο σημείο να κατηγορήσει «τα διάφορα κόμματα της αντιπολίτευσης, με επικεφαλής τη Ν.Δ.» για «συσκότιση της αλήθειας» και επιδίωξη «να φέρουν προσκόμματα στην επένδυση, ιδιαίτερα μετά τις επιτυχίες που υπήρξαν κατά την τελική διαπραγμάτευση κυβέρνησης και επενδυτών».