Ο Μάνος Ψιστάκης δεν έχει μόνο μία ιδιότητα, αφού έχοντας στο ιστορικό του μεγάλες δουλειές («Κόκκινο δωμάτιο», «Νταντά», «Safe sex», «Θανάσιμες πεθερές», «Η οικογένεια βλάπτει», «Το αμάρτημα της μητρός μου» κ.ά.) αποτελεί από μόνος του εύρημα.
- Από τον Γιάννη Αρμουτίδη
Σήμερα γράφει και σκηνοθετεί -επιστρέφοντας στο θέατρο Λύχνος, στο Γκάζι, κάθε Τετάρτη και Πέμπτη- την κωμωδία «Γιατί ο Φαίδων δε μπορεί να αυτοκτονήσει;», που αφορά την ελληνική κοινωνία, τηλεόραση, πολιτική και ό,τι άλλο μας απασχολεί και μας καταδιώκει τα τελευταία χρόνια.
Σύμφωνα με το σενάριο της ξεκαρδιστικής κωμωδίας, ο πρωταγωνιστής Φαίδων Παπακώστας είναι ο τηλεπαρουσιαστής ενός επιτυχημένου τηλεπαιχνιδιού, του οποίου όταν οι θεαματικότητές του πέφτουν, ο καναλάρχης του τον απολύει. Χωρίς να έχει δυνατότητα να εργαστεί, αποφασίζει να αυτοκτονήσει, ενώ ένα ξενοδοχείο ημιδιαμονής είναι η διέξοδος στην αυτοκτονία του!
Ο Μάνος Ψιστάκης στον πρωταγωνιστικό ρόλο και πλαισιωμένος από ταλαντούχους ηθοποιούς (Κωνσταντίνα Στράτου, Μαίρη Λίρα, Βάσια Μπέσα, Αναστασία Φλέγκα, Γιάννης Βολιώτης, Πάνος Τσαλιγόπουλος, Νικόλας Γεωργανής και σε ρόλο-έκπληξη ο Αλέξανδρος Ρήγας) μιλά στην «Espresso» για τη σχέση του με την τηλεόραση -και όχι μόνο-, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Η τηλεόραση είναι μία από τις πιο αγαπημένες “πρώην” μου. Οταν τα κανάλια ήθελαν τον κόσμο να γελάει, μου έδιναν τον χρόνο και τον χώρο να το κάνω.
Τώρα, που όλα τα σίριαλ είναι με μαυροντυμένες γυναίκες, που κλαίνε, και βαθύφωνους μουσάτους, που σκοτώνονται σε βεντέτες θάβοντας ο ένας τον άλλον, δεν έχω θέση στην τηλεόραση. Αν κάποτε επανέλθει η κανονική κωμωδία, πιστεύω ότι θα με χρειαστούν ξανά. Ή όχι».
Με ποια πρόσωπα της τηλεόρασης είχες την καλύτερη συνεργασία σου;
Ο Αλέξανδρος Ρήγας είναι ο μέντοράς μου. Ο δάσκαλος και φίλος μου, ο άνθρωπος που, ακόμα και όταν βρίσκομαι με τη μούρη στο πάτωμα, θα μου δώσει μια σοφή συμβουλή.
Πιστεύω πως τη χημεία που έχω με τον Αλέξανδρο στη δημιουργία κωμωδίας -δυστυχώς και ευτυχώς- δεν θα την ξαναβρώ σε κάποιον άλλον δημιουργό. Από συναδέλφους ηθοποιούς, μπορώ να ξεχωρίσω τη Χρύσα Ρώπα, αυτόν τον άγγελο επί γης, που βρισκόμαστε με «κλειστά μάτια» όταν παίζουμε μαζί.
Τι γεύση σού έχει αφήσει η συνεργασία σου με τηλεοπτικές εκπομπές και γενικότερα με την τηλεόραση;
Δεν έχω συνεργαστεί με εκπομπές, αν και κάποιες μου προκαλούν το ενδιαφέρον να συμμετέχω. Η ελληνική τηλεόραση των τελευταίων ετών πιστεύω πως είναι η καλύτερη διαφήμιση που θα μπορούσε ποτέ να ζητήσει το Netflix, αφού δεν διαθέτει τίποτα αξιόλογο για να παρακολουθήσει κάποιος.
Μίλησέ μου για τα τρία δημοφιλέστερα τηλεοπτικά πρόσωπα, τα τρία πιο αγαπημένα και τα τρία αμφιλεγόμενα.
Χωρίς αμφιβολία, η Ελένη Μενεγάκη είναι για μένα το σύμβολο της ελληνικής τηλεόρασης. Ενα παντοτινό σημείο αναφοράς. Μιας γυναίκας που αγαπήθηκε και ακόμα αγαπιέται από το κοινό. Και αυτό θέλει ταλέντο, ευφυΐα και υπομονή. Είναι εργάτρια της τηλεόρασης. Ο Γρηγόρης Αρναούτογλου είναι μια δύναμη στην τηλεόραση. Ενας άνθρωπος με ιδέες και ιδιαίτερο τρόπο να γίνεται αγαπητός. Αν πρέπει υποχρεωτικά να αναφέρω ένα τρίτο πρόσωπο που θεωρώ δυνατό και αγαπημένο από το κοινό, πιστεύω πως είναι ο Νίκος Μουτσινάς. Αμφιλεγόμενοι είναι πολλοί. Είναι και το μόνο εύκολο, μια που στην ελληνική τηλεόραση βρίσκονται δεκάδες άνθρωποι, οι οποίοι θα έπρεπε να είναι κάπου αλλού και ίσως έγκλειστοι!
Υπάρχει ρατσισμός στην ελληνική τηλεόραση;
Ρατσισμός υπάρχει και θα υπάρχει όσο υπάρχει ανθρώπινο είδος. Στην παράσταση που παίζω κάνουμε εκτενή αναφορά στο θέμα αυτό. Η ελληνική τηλεόραση είναι ένας ολοζώντανος τομέας της κοινωνίας. Ο ρατσισμός δεν θα μπορούσε να απουσιάζει από αυτήν.
Κωμωδία ή δράμα στο θεατρικό σανίδι;
Για μένα, το φάρμακο είναι η κωμωδία. Οπως είπε και ο Woody Allen, η κωμωδία είναι ο πιο εύπεπτος τρόπος για να περάσεις στο κοινό τα μεγαλύτερα δραματικά θέματα της ανθρώπινης φύσης και φιλοσοφίας. Την επιλέγω πάντα. Την αγαπώ. Από μικρός λάμβανα ικανοποίηση όταν έβλεπα πως μπορώ να κάνω τους ανθρώπους να γελούν. Εγώ γελάω πολύ σπάνια, αλλά όταν οι άλλοι γελάσουν με κάτι που θα τους πω, είναι σαν να ακούω την πιο όμορφη μουσική που έχει γραφτεί ποτέ.
Ποια είναι η γνώμη σου για τον Λάκη Λαζόπουλο; Νομίζω ότι βρίσκεται πολύ κοντά σ’ αυτό που διατυπώνεις.
Ο Λάκης είναι, αναμφισβήτητα, ένας υπερβολικά έξυπνος άνθρωπος, που στο παρελθόν επηρέασε μεγάλες ομάδες θεατών του. Αν σε κάποιους φάνηκε πως ο Λάκης χαλιναγώγησε το κοινό του και το κατηύθυνε προς συγκεκριμένες πολιτικές προτιμήσεις, ίσως είναι και δικό του λάθος. Θέλω να πιστεύω πως πάντα έλεγε τη δική του άποψη και αυτό που αισθανόταν.
Δώσε το στίγμα του θεάτρου σήμερα αλλά και της ελεύθερης σκηνής θεαμάτων. Στη χώρα όπου γεννήθηκε το θέατρο το στίγμα του θα παραμένει πάντα δυνατό. Μπορεί κάποτε ανούσιο. Μπορεί κάποτε ατάλαντο. Μπορεί ίσως και συνηθισμένο και προβλεπόμενο από θεατρικές «παρέες», που κρατούν τα κλειδιά της εξουσίας στον χώρο μας. Το στίγμα, ωστόσο, θα παραμένει δυνατό. Θα υπάρχουν πάντα οι «ηθοποιοί ΑΤΜ», όπως θέλω να τους αποκαλώ. Αυτοί που, όταν βλέπουν ένα 200ευρω, μπορούν να ξεκινήσουν να κάνουν τούμπες, τριπλά άξελ και βουτιές με δείκτη δυσκολίας. Ανθρωποι-ταμεία είσπραξης, με μοναδικούς θεούς το ευρώ και την εξουσία πάνω στους συναδέλφους τους. Δεν τους έχω ανάγκη, δεν συνεργάζομαι με τέτοιους και απλά απολαμβάνω από μακριά το πόσο χαμηλά μπορούν να φτάσουν στην προσπάθειά τους να πιάσουν στο χέρι τους ένα χαρτονόμισμα. Μερικοί από αυτούς έχουν πείσει το κοινό πως νοιάζονται για την τέχνη και αυτό είναι ακόμα πιο απολαυστικό.
Από τι εμπνέεσαι ως σεναριογράφος;
Επέλεξα να εμπνέομαι από τα κακά του κόσμου για να έχω πάντα έμπνευση.
Ποιες σειρές έχει ξεχωρίσει;
Για μένα οι «Δύο ξένοι» είναι ένα μάθημα. Ενα πρότυπο. Μια παγκοσμίου επιπέδου τηλεοπτική σειρά. Αν ο Αλέξανδρος την έκανε στην αμερικανική τηλεόραση, τώρα θα μιλούσαμε για 9,5 στο IMDB. Το «Τι ψυχή θα παραδώσεις, μωρή;» πιστεύω πως θα εξελισσόταν σε τηλεοπτικό θαύμα, αν υπήρχαν οι κατάλληλες συνθήκες για να συνεχιστεί τότε. Οντας αρκετά ηλικιωμένος, θυμάμαι και τον «Κίτρινο φάκελο» του Καραγάτση, σε σκηνοθεσία Κουτσομύτη, με έναν εκπληκτικό Γιώργο Κιμούλη.
Υπάρχει πρότυπο τηλεπαρουσιαστή πάνω στον οποίο στήριξες το έργο το οποίο σήμερα παρουσιάζεις;
Οχι. Ο χαρακτήρας του Φαίδωνα Παπακώστα είναι αποκύημα σεναριακής φαντασίας. Ωστόσο, έχοντας εργαστεί στην ελληνική τηλεόραση πολλά χρόνια, γνωρίζω εκ των έσω την αγχωτική ζωή που βιώνουν οι τηλεπαρουσιαστές, τις καθημερινές αγωνίες και τα άγχη τους για να παραμείνουν στην κορυφή. Γι’ αυτόν τον λόγο μέσα στην παράστασή μας όλοι οι ρόλοι είναι κωμικοί, ενώ ο δικός μου είναι άκρως δραματικός. Οσο του επιτρέπουν οι άλλοι, δηλαδή…
Γνωρίζεις τις περιπτώσεις που παρουσιαστές της ελληνικής τηλεόρασης έχουν οδηγηθεί στο να κοιμούνται στα παγκάκια αβοήθητοι;
Αν οποιοσδήποτε κοιμάται σε παγκάκι, η ήττα είναι πανελλήνια και κοινωνική. Το αν αυτός που κοιμάται σε παγκάκι ήταν κάποτε παρουσιαστής ή εφοπλιστής ή μαραγκός, δεν παίζει ρόλο. Αν τα παγκάκια μιας Πολιτείας δεν χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για να αράζουμε και να ρεμβάζουμε και γίνονται κρεβάτια, τότε φταίει η ίδια η Πολιτεία, μέλη της οποίας πρέπει να λογοδοτήσουν καθήμενα σε διαφορετικό παγκάκι, μέσα σε δικαστική αίθουσα.
Πόσο σκληρός είναι ο κόσμος στους ανθρώπους του θεάματος, όταν τους συναντούν να καταπέφτουν;
Ο κόσμος είναι σκληρός, γιατί έχουμε αποτύχει ως είδος. Καταναλώνουμε 1% της ενέργειάς μας σε μόρφωση και καλλιέργεια, και 99% στο να κριτικάρουμε τη χαμηλή μόρφωση και την καλλιέργεια των άλλων. Και έχουμε και δίκιο, γιατί κι αυτοί έχουν καταναλώσει μόνο 1% της ενέργειάς τους σε μόρφωση και καλλιέργεια. Μόλις σας ζωγράφισα τον φαύλο κύκλο.
Υπάρχει μόνο λάμψη γύρω από το πρόσωπο του θεάματος ή και πολύ πόνος;
Υπάρχει οριακή και δύσκολη λάμψη, και από πίσω άγχος και εμφράγματα… Ψυχασθένειες, εξανθήματα και εξευτελισμός για να διατηρηθεί αυτή η λάμψη. Εχω δει στα παρασκήνια τα πιο λαμπερά αστέρια να σκοτεινιάζουν και να υποφέρουν. Δεν μπορώ να πω ότι τους οικτίρω. Επέλεξαν τον δρόμο της διασημότητας και θα το πληρώσουν με πληγές στην ψυχή τους μέχρι το τέλος. Ελάχιστες εξαιρέσεις ανθρώπων, που έχουν λάμψη και ψυχική υγεία μού προκαλούν μόνο θαυμασμό και σας τους ανέφερα και πριν.
Αστάθεια ή σταθερότητα στη λάμψη του τηλεοπτικού και θεατρικού γίγνεσθαι;
Υπάρχει μια σταθερότητα. Υπάρχει μια κάστα εξουσιαστών στην τηλεόραση και στο θέατρο. Λίγοι και εκλεκτοί κρατούν τις θέσεις-κλειδιά και γνωρίζουν την αγάπη του κόσμου. Δεν αλλάζουν εύκολα και δεν εκπίπτουν από τους θρόνους τους. Από αυτή την άποψη, υπάρχει μια σταθερότητα, ναι.