Από τη Χίο στην Αθήνα και από τα μαθηματικά στην τέχνη. Ο Παντελής Αμπαζής δεν είναι συνηθισμένη περίπτωση καλλιτέχνη. Τραγουδοποιός και συγγραφέας με αστείρευτο ταλέντο και χιούμορ, απέκτησε σχεδόν όλες τις μουσικές του γνώσεις μόνος του, με παρατήρηση και μελέτη. Ως πρότυπό του λειτούργησε μεταξύ άλλων ο Γιώργος Ζαμπέτας, στον οποίο αφιέρωσε κιόλας έναν από τους πιο επιτυχημένους δίσκους του, την «Ανωτάτη Ζαμπετική».
- Από τον Ηλία Μαραβέγια
Οσο για τις συνεργασίες του, περιλαμβάνουν σπουδαία ονόματα: από τον Πέτρο Γαϊτάνο, τον Γεράσιμο Γεννατά και τον Παντελή Θαλασσινό, μέχρι τον Λάκη Παπαδόπουλο, τον Πάνο Μουζουράκη και τον αξέχαστο (και παντοτινό του φίλο!) Σταμάτη Κόκοτα, στον οποίο έγραψε και το «κύκνειο άσμα» του, ενώ -όπως εξομολογείται σήμερα στην «Espresso»- του λείπει αφόρητα.
Γεννήθηκες στη Χίο, μεγάλωσες στην Αθήνα, όπου και παραμένεις. Τι εικόνες σού έρχονται πρώτες στο μυαλό από τα παιδικά σου χρόνια;
Μέχρι τεσσάρων ετών που ζούσαμε οικογενειακώς στη Χίο είναι ελάχιστα τα πράγματα που θυμάμαι από το νησί. Τα επόμενα 15 χρόνια όμως οι καλοκαιρινές διακοπές με τα ξαδέρφια, τις θείες, τους θείους, τον παππού και τη γιαγιά θα μου μείνουν αξέχαστες, όσος καιρός κι αν περάσει. Ολη μέρα θάλασσα, ήλιος, ανεμελιά, χαρά και παιχνίδι. Ενας επίγειος παράδεισος που με το ζόρι άφηνα τον Σεπτέμβριο που άνοιγαν τα σχολεία για να γυρίσω στην Αθήνα.
Κεφάλαιο εφηβεία. Ηρεμη δύναμη ή… επαναστάτης;
Το κεφάλαιο εφηβεία είχε όντως δύο παραγράφους και μία κόκκινη γραμμή στη μέση. Είχα καθορισμένα όρια. Μέχρι λοιπόν να μου πατήσει κάποιος τον κάλο, μέχρι να μου γυρίσει το μάτι, ήταν όλα καλά. Ηρεμη δύναμη, λοιπόν, μη σου πω και… κότα λειράτη. Σιχαινόμουν τη βία. Ησυχο παιδί και καλός μαθητής. Πρόεδρος και απουσιολόγος. Οταν όμως «φούντωνα», όταν αισθανόμουν κατάφωρη αδικία, γινόμουν ταύρος σε υαλοπωλείο. Επαναστάτης χωρίς αιτία. Επομένως, ήρεμη δύναμη ως επί το πλείστον και Τσε και… βάρα αλύπητα ενίοτε!
Σε τι ηλικία και με ποιον τρόπο κατάλαβες πως είχες μέσα σου το καλλιτεχνικό «μικρόβιο»;
Από πολύ μικρός κατάλαβα πως θα γενώ μεγάλος, το ψέμα μου μετάλαβα κι έγινα ένας άλλος…
Σπούδασες μαθηματικά. Τι είναι για σένα οι αριθμοί;
Το Α και το Ω! Μ’ αρέσει να παίζω τις λέξεις και τις νότες στα δάχτυλα, όπως οι ταχυδακτυλουργοί τις κορύνες. Γιατί ένα κι ένα κάνουν δύο, αλλά εν αρχή ην ο λόγος… Ομως ας μην ξεχνάμε ότι η αρμονία του σύμπαντος έχει σαν μέτρο τον άνθρωπο, τη χρυσή τομή και τον μέσο όρο των δεδομένων. Ο ρυθμός είναι λόγος δύο αριθμών και ποίηση χωρίς εσωτερικό ρυθμό δεν υπάρχει.
Αλήθεια, δίδαξες ποτέ μαθηματικά; Εχεις κάνει γενικότερα άλλες δουλειές, εκτός καλλιτεχνικού πλαισίου;
Εκανα ιδιαίτερα σχεδόν μία δεκαετία. Για ένα δύο χρόνια προσπάθησα να συνδυάσω μαθηματικά και καλλιτεχνία. Ομως δεν χωράνε δύο καρπούζια σε μια μασχάλη. Αργησα, αλλά το κατάλαβα. Ερωτεύτηκα πιτσιρικάς την επιστήμη, αλλά παντρεύτηκα τελικά κατόπιν ωρίμου σκέψεως τη μεγάλη μου αγάπη, τη μουσική. Α, να μην ξεχάσω ότι στα δεκαοχτώ μου δούλεψα ένα καλοκαίρι σερβιτόρος στον Ισθμό της Κορίνθου για να αγοράσω το πρώτο μου παπί, ένα 50cc γκρίζο Honda.
Στον Στρατό πώς πέρασες;
Υπηρέτησα στην Αεροπορία, στα σύνορα… του εσωτερικού δακτυλίου της Αθήνας! Σούτσου και Αλεξάνδρας, στην Υπηρεσία Προμηθειών. Ο πατέρας ενός μαθητή μου ήταν υποπτέραρχος και με κράτησε στην Αθήνα για να μη χάσει ο κανακάρης του τον αγαπημένο του καθηγητή! Πέρασα υπέροχα, έκανα σπουδαίους φίλους, έζησα δύο χρόνια ζάχαρη.
Ποιος καλλιτέχνης λειτούργησε για σένα ως πρότυπο και ποιος σε έβαλε στον χάρτη της ελληνικής μουσικής;
Πρότυπά μου ο Μπιθικώτσης και ο Ζαμπέτας. Ο Λουκιανός Κηλαηδόνης και ο ΛοΓό. Στον χάρτη της ελληνικής μουσικής με έβαλαν οι τρεις μεγάλοι μου φίλοι: ο Παντελής Θαλασσινός, ο Σταμάτης Κόκοτας και ο Λάκης Παπαδόπουλος. Σημαντική επίσης η συμβολή στο τελικό φινίρισμα του Βαγγέλη Δεληκούρα. Τους ευχαριστώ όλους από καρδιάς!
Με τον Πέτρο Γαϊτάνο έκανες έναν από τους πρώτους σου δίσκους. Πώς κύλησε η συνεργασία σας; Ταιριάξατε;
Στη δισκογραφία μπήκα το 1996 με τα «Παντελώς Χειροποίητα». Τον Πέτρο τον γνώρισα από τον Παντελή Θαλασσινό και συνεργαστήκαμε έναν χρόνο μετά στο LP «Ελεύθερες Θάλασσες». Η συνεργασία μας ήταν εξαιρετική τόσο στο στούντιο όσο και στις ζωντανές εμφανίσεις στη μουσική σκηνή Αίνιγμα, στο Κουκάκι. Από τότε έχουμε κάνει μαζί και αρκετές συναυλίες. Μια χαρά ταιριάξαμε. Τα ετερώνυμα έλκονται.
Εχεις γράψει και στίχους τραγουδιών για ελληνικές σειρές, όπως «Απαγορευμένη αγάπη», «Ελλάς το μεγαλείο σου». Θα το ξαναέκανες;
Ηταν ωραία εμπειρία και με καλά λεφτά! Θα το ξαναέκανα πετώντας!
Κεφάλαιο «Ανωτάτη Ζαμπετική». Τι σημαίνει ο Γιώργος Ζαμπέτας για τον Παντελή Αμπαζή;
Δισκάρα, αναζητήστε τον στο YouTube! Θα σας ενθουσιάσει. Ο Γιώργος Ζαμπέτας είναι για μένα: φάρος, δάσκαλος, τεράστιος συνθέτης, μέγας μουσικός, κορυφαίος μπουζουξής, τραγουδισταράς, καλλιτέχνης με το Κ κεφαλαίο και πάνω απ’ όλα ένας γνήσια αριστοφανικός Ελληνας.
Με τον Λάκη Παπαδόπουλο πώς «δέσατε» στο άλμπουμ «Παντε-Λάκης»; Θυμάσαι κάτι χαρακτηριστικό από τη συνεργασία σας;
Με τον Λάκη δεν «δέσαμε» ξαφνικά, είμαστε 30 χρόνια φίλοι. Τα δεκατρία αυτά τραγούδια (και περίπου άλλα τόσα στο συρτάρι) είναι καρπός αγάπης, φιλίας, αλληλοεκτίμησης και κοινής καλλιτεχνικής θεώρησης και αισθητικής. Πολλά έχω να θυμάμαι, τις ατέλειωτες ώρες μέσα στη θάλασσα, σε ταβέρνες, στη σκηνή και στο στούντιο. Καμιά μέρα με τον Λάκη δεν είναι ίδια με την προηγούμενη και την επόμενη. Ο Λάκης είναι χαρά Θεού, το χιούμορ του αστείρευτο και η παρέα μαζί του απολαυστική!
Με τον συνονόματό σου, τον Παντελή Θαλασσινό, γράψατε παρέα τα τελευταία τραγούδια που είπε ο Σταμάτης Κόκοτας. Πώς ήταν απέναντί σας αυτός ο αξέχαστος καλλιτέχνης;
Ενα τραγούδι είναι σε μουσική του Παντελή («Κάθε τέλος κι αρχή») και το άλλο σε μουσική του Λάκη («Μαύρος ουρανός»). Ο Σταμάτης ήταν η καθημερινή μου παρέα. Είκοσι πέντε χρόνια μαζί. Δάσκαλος, φίλος κι αδερφός. Μου έμαθε να τραγουδάω. Μου λείπει αφόρητα. Με τον Λάκη και τον Παντελή δεν συναντήθηκαν ούτε στο στούντιο λόγω καραντίνας. Ακούστε αυτά τα δύο τραγούδια, είναι το κύκνειο άσμα ενός τεράστιου Ελληνα τραγουδιστή, του μεγάλου Σταμάτη Κόκοτα, του παντοτινού μου φίλου.
Ποιος από τους καλλιτέχνες με τους οποίους έχεις συνεργαστεί σε συγκίνησε περισσότερο και γιατί;
Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης για την απλότητα και τη σοφία του, ο Γιάννης Βογιατζής για τη γενναιοδωρία και το χιούμορ του και ο Νίκος Δημητράτος για την ασύλληπτη φωνή και την ερμηνεία του που με καθήλωνε κάθε φορά στις κοινές μας εμφανίσεις.
Ποια είναι η ιστορία πίσω από το ντουέτο σου με τον Πάνο Μουζουράκη, το «Madame»;
Το τραγούδι το έλεγα αδισκογράφητο δύο χρόνια στα lives μου, το είχε ακούσει ο Μουζού και μου ζήτησε να το πούμε ντουέτο στον δίσκο «Στόχος» που ετοίμαζε στη Μinos και τους έλειπε το τραγούδι σουξέ που θα τράβαγε μπροστά. Ευτυχώς για όλους είπα «ναι» και τα υπόλοιπα είναι πια ιστορία!
Οι δυο σας είχατε κάνει και μια επική εμφάνιση στα βραβεία Mad. Πώς είχες νιώσει πάνω σε εκείνη τη σκηνή με τον Πάνο σε ρόλο… madame;
Συγκλονιστική εμπειρία στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, ζωντανά μπροστά σε 15.000 κόσμο. Ενιωσα υπέροχα, το απόλαυσα σε υπερθετικό βαθμό. Ο Πάνος εξαιρετικός παρτενέρ, η σκηνοθεσία και η χορογραφία του Φωκά Ευαγγελινού εξαιρετικές επίσης. Κορυφαία στιγμή στην καριέρα μου, μαζί με την περσινή μου συμμετοχή στο αφιέρωμα στον Ζαμπέτα στο Καλλιμάρμαρο με 30.000 θεατές.
Με τον Γεράσιμο Γεννατά περιοδεύετε με το «Παράστασις ΠεριΩπης», όπου συνυπάρχουν η υποκριτική και το τραγούδι. Πώς είναι η μεταξύ σας συνύπαρξη και ποιοι οι επόμενοι σταθμοί σας;
Η συνεργασία και η συνύπαρξη είναι ιδανικές. Είμαστε μαζί καλλιτεχνικά από το 2008 και συνεχίζουμε ακάθεκτοι. Επόμενοι σταθμοί Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Λάρισα, Ιθάκη, Τήλος, Χίος κ.ά.
Είσαι συλλέκτης μουσικών οργάνων, διάβασα. Πόσα κομμάτια έχεις στη συλλογή σου και ποιο αγαπάς περισσότερο;
Δεκάδες κιθάρες, μπουζούκια, μπαγλαμάδες, τζουράδες, μαντολίνα, γιουκαλίλι, κιθαρόνι, μπαντούρα, βιολί, τύμπανα, κρουστά, μπάσο, πνευστά, ακορντεόν και τρία πιάνα, ένα ακουστικό και δύο ηλεκτρικά. Τα αγαπάω όλα, ξεχωρίζω μόνο την αγαπημένη μου κιθάρα έργο τέχνης που την έχει ζωγραφίσει όλη ο κορυφαίος ζωγράφος και εξαιρετικός φίλος Γιώργος Σταθόπουλος.
Πώς σου φαίνονται οι νέοι Ελληνες δημιουργοί; Ξεχωρίζεις κάποιον;
Τους Χατζηφραγκέτα, τις Σκιαδαρέσες, τη Μαρίνα Σάττι, τον Γιώργο Τζουβάρα, τα Καντινέλια.
Η τραπ, που αγαπά τόσο πολύ η νεολαία, σε αγγίζει ως μουσικό είδος;
Οι στίχοι της τραπ δεν μου αρέσουν καθόλου. Δεν μπορεί να σου αρέσει ο εμετός.
Οι Χιώτες πάνε δυο δυο, λένε. Εσύ με ποιον συμπορεύεσαι στο μονοπάτι της ζωής; Εχεις οικογένεια;
Εχω ακόμη τη μάνα μου, μια υπέροχη νέα γυναίκα, και δύο ακόμα πιο υπέροχες κόρες! Μ’ έχουνε στα όπα όπα! Ζήτω τα λαϊκά κορίτσια!