Ενας διεθνής Ελληνας, ένας πραγματικός σταρ, ο Σπύρος Φωκάς, πέρασε από χθες το μεσημέρι στην αιωνιότητα, σε ηλικία 86 ετών!
- Από τον Νίκο Νικόλιζα
Η τεράστια Ειρήνη Παπά, άλλωστε, το έλεγε πάντα, «Ποιους, μωρέ, έβγαλε η Ελλάδα έξω από τα σύνορά της; Την Παξινού, τον Μίκη, τον Φωκά, εμένα και τον Παπαθανασίου»! Η ζωή του τα είχε όλα: δόξα, αίγλη, λάμψη και «σκοτάδι» τα τελευταία χρόνια που αυτά τα εκφραστικά μάτια κοιτούσαν τον κόσμο πριν κλείσουν για πάντα χθες το πρωί.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Σπύρος Φωκάς πάλεψε σκληρά με πολλές ασθένειες και πάντα έβγαινε νικητής. Η «Espresso» από την πρώτη στιγμή που ο μεγάλος ηθοποιός αντιμετώπισε οικονομικά προβλήματα αλλά και υγείας με αίσθημα ευθύνης πληροφορούσε το αναγνωστικό κοινό για όσα συνέβαιναν.
Η προσωπική γνωριμία
Σήμερα, μέσα από αυτό το κείμενο, ως ελάχιστο φόρο τιμής και με δεδομένη μια φιλία χρόνων του υπογράφοντα, θα σας παραθέσουμε πτυχές της ζωής του μέσα από τα δικά μας μάτια. Απλός, μετριόφρων, άνθρωπος που ποτέ δεν είχε καταλάβει την υπερατλαντική του αξία, ο Σπύρος Ανδρουτσόπουλος (αυτό ήταν και το πραγματικό του επίθετο) γεννήθηκε στην Πάτρα στις 17 Αυγούστου 1937. Ηταν γόνος μιας μεσοαστικής οικογένειας. Ο πατέρας του ταξιδιωτικός πράκτορας, η μητέρα του καταγόταν από την Κέρκυρα. Η οικογένεια Ανδρουτσόπουλου ήρθε στην Αθήνα όταν ο Σπύρος ήταν εννέα ετών. Από μικρός λάτρεψε το σινεμά και είχε τεράστιο πάθος με τη μεγάλη οθόνη.
«Οταν το ανακοίνωσα στον πατέρα μου ότι θα ασχοληθώ με την ηθοποιία, μου είπε: “Σου αρέσει;” Του απάντησα: “Πολύ!” Και μου λέει: “Ορμα τότε”. Δεν μου έλεγε να πάω να γίνω γιατρός και δικηγόρος όπως κάνουν οι ανόητοι πατεράδες επειδή θέλουν τα παιδιά τους να βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά γιατί οι ίδιοι δεν πέτυχαν σε αυτά τα επαγγέλματα που ήθελαν» είχε αναφέρει ο ίδιος σε μια από τις συνεντεύξεις-διαμάντια. Φοίτησε στη δραματική σχολή του Κωστή Μιχαηλίδη και το νερό μπήκε στ’ αυλάκι. Το 1959 το άστρο του λάμπει στην ταινία του Ανδρέα Λαμπρινού «Ματωμένο ηλιοβασίλεμα».
Η ταινία προβλήθηκε τότε στο Φεστιβάλ των Καννών, με αποτέλεσμα όλοι να μιλούν για το νέο είδωλο της Ελλάδας, αλλά και του εξωτερικού, και δη στην Ιταλία, εκεί που ήδη μεσουρανούσε η Ειρήνη Παπά. Σύντομα τα περίφημα στούντιο της Τσινετσιτά δεν άργησαν να υποκύψουν στη γοητεία του. Ενας από τους ανθρώπους που του άνοιξαν πόρτες ήταν και η Ειρήνη Παπά. Ο Φωκάς παίζει στις θρυλικές ιταλικές ταινίες «Οταν θέλει η γυναίκα» του Βιντσέντε Μινέλι πλάι στη μεγάλη Λάιζα Μινέλι και «Ο Ρόκο και τα αδέλφια του» του Λουκίνο Βισκόντι, πλάι στην αξέχαστη Κατίνα Παξινού.
Η κινηματογραφική του καριέρα απογειώνεται με την εμφάνισή του στην ταινία του Φράνκο Ρόσι «Ο θάνατος ενός φίλου», με τον Φωκά να κερδίζει βραβείο ερμηνείας στο Φεστιβάλ του Λοκάρντο. Στη συνέχεια μετακομίζει στο Χόλιγουντ. Παίζει σε κάποιες αμερικανικές ταινίες, αλλά χωρίς να κάνει το μεγάλο «μπαμ». Επιστρέφει στην Ελλάδα για λίγους μήνες στα μέσα της δεκαετίας του ’60 και υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Γιάννη Δαλιανίδη γυρίζει στη Φίνος Φιλμ δύο σπουδαίες ταινίες πλάι στη Ζωή Λάσκαρη: «Εγωισμός» και «Στεφανία». Αυτές οι δύο τον καθιερώνουν στο ελληνικό κοινό.
Με τον «Ράμπο»
Ωστόσο δεν θα μείνει στην Ελλάδα, αφού οι προτάσεις στο εξωτερικό πέφτουν βροχή. Μετά την «Ντάμα σπαθί» και στις αρχές της δεκαετίας του ’80 ξαναγυρίζει στη Μέκκα του κινηματογράφου, το Χόλιγουντ, και αυτή τη φορά αφήνει το στίγμα του! Εμφανίζεται σε δύο επικά μπλοκμπάστερ. Το 1985 στο «Διαμάντι του Νείλου», δίπλα στους Μάικλ Ντάγκλας, Κάθλιν Τέρνερ και Ντάνι ντε Βίτο, και το 1988 στο «Ράμπο 3» πλάι στον Σιλβέστερ Σταλόνε.
Η γνωριμία του με τον «Ράμπο» Σιλβέστερ Σταλόνε ήταν κάπως επεισοδιακή. Ο ατζέντης του Σπύρου Φωκά τού είχε κλείσει ραντεβού με τον «Sly» πριν πάρει το οριστικό χρίσμα για να παίξει στην ταινία. Στο ξεκίνημα του τετ α τετ ο Σταλόνε ρώτησε τον Ελληνα ηθοποιό από πού είναι. Εκείνος του είπε ότι είναι Ελληνας. Ο «Sly» συννέφιασε και τον ρώτησε: «Είσαι κι εσύ που@@@@ς γιος, όπως ο άλλος;» Ο Σταλόνε αναφερόταν σε έναν άλλον διάσημο Ελληνα του Χόλιγουντ και δη σκηνοθέτη, τον Τζορτζ Κοσμάτο, με τον οποίο είχαν κάνει μαζί τις ταινίες «Ράμπο 2» το 1985 και «Κόμπρα» το 1986, και μάλλον δεν… είχαν περάσει καλά οι δυο τους. Ο Σπύρος Φωκάς δεν πτοήθηκε και του απάντησε στον ίδιο τόνο: «Πολύ χειρότερος!» Ο Σταλόνε βρήκε εξαιρετικό το θράσος του και του είπε: «Καλά… Μου κάνεις…»
Ωστόσο, για τα κακά αμερικάνικα που μιλούσε έχασε, όπως ο ίδιος είχε πει, τον ρόλο για την ταινία-σταθμό στον παγκόσμιο κινηματογράφο «Ο νονός», τον οποίο πήρε τελικά ο Μάρλον Μπράντο. Η ομορφιά του Φωκά δεν άφησε στο πέρασμά της τίποτα όρθιο. Οπου περνούσε προκαλούσε πανικό! Ο ίδιος στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις που είχαμε κάνει πάντα μιλούσε για τη μονογαμία και ότι ο ίδιος ποτέ δεν είχε απατήσει τον δεσμό ή τη σύζυγο που είχε δίπλα του. «Εγώ, όταν ερωτευόμουν, παντρευόμουν» μου έλεγε χαρακτηριστικά. Στη ζωή του έκανε τέσσερις γάμους. Ο πρώτος έγινε σε ηλικία μόλις 21 ετών, όταν παντρεύτηκε στην Αγία Φιλοθέη τη Νία Λιβαδά, με την οποία έζησε στην Ιταλία δέκα χρόνια. Κατόπιν γνώρισε και παντρεύτηκε μία αεροσυνοδό της Ολυμπιακής, τη Βέτα Ρεμπετσέρι, με την οποία πέρασε άλλα δέκα χρόνια της ζωής του, με τον γάμο τους να γίνεται στη Μύκονο στα τέλη του ’60.
Η τρίτη του σύζυγος, με την οποία ήταν μαζί πάλι για δέκα χρόνια, ήταν η Ελληνοαμερικανίδα Ρενέ Πάπας. Η γυναίκα που γνώριζε πολύ καλά το Χόλιγουντ και, όπως λένε, τον βοήθησε να μπει στις μεγάλες παραγωγές και να βγάλει πολλά χρήματα. Ωστόσο, η εμπειρία του ήταν μάλλον οδυνηρή, μια και τον άφησε και άφραγκο, όπως είχε πει ο Ελληνας ηθοποιός. «Είχα τέσσερις γυναίκες στη ζωή μου και τις παντρεύτηκα όλες. Α, και μία γκόμενα. Πέντε σύνολο. Η τρίτη σύζυγος μου έβαλε τα δύο πόδια σε ένα παπούτσι.
Μάλιστα λέει ότι έφυγε ο Φωκάς και δεν μας έδωσε φράγκο. Τα είχε πάρει όλα. Μισό εκατομμύριο δολάρια. Για εμένα είναι πολλά, για τον Λάτση μπορεί να μην είναι τίποτα» έλεγε ο ίδιος με παράπονο. Τι είχε συμβεί; Τη δεκαετία του ’90 ο ίδιος αποφάσισε να χωρίσει. Είχαν μαζί έναν κοινό λογαριασμό, μέσα στον οποίο πήγαιναν τα χρήματα από τις ταινίες στις οποίες έπαιζε. Λίγο πριν βγει το διαζύγιο η σύζυγός του -όπως ο ίδιος ισχυριζόταν- του άδειασε τον κοινό τους λογαριασμό, με αποτέλεσμα ο ίδιος να γυρίσει στην Ελλάδα με ένα άδειο βιβλιάριο τραπέζης.
Τον έπνιξαν τα χρέη
Οταν επέστρεψε, προσπάθησε να βάλει σε μια τάξη τη ζωή του. Αυτό όμως ήταν αδύνατον, αφού ο κινηματογράφος είχε εκλείψει, οι παλαίμαχοι ηθοποιοί δεν είχαν πέραση και ο ίδιος αναγκαζόταν να μένει σε ένα διαμέρισμα επί της λεωφόρου Αλεξάνδρας, σχεδόν σκιά του εαυτού του. Παρ’ όλα αυτά, ποτέ δεν έδωσε δικαιώματα για την άσχημη οικονομική του κατάσταση. Ώσπου το 2007 γνώρισε την ηθοποιό Λίλιαν Παναγιωτοπούλου και το ζευγάρι χτυπήθηκε αμέσως από τα βέλη του έρωτα. Παντρεύτηκαν το 2013 με πολιτικό γάμο στο Δημαρχείο Αμαρουσίου και πριν από μερικά χρόνια κατάφεραν να τελειώσουν και τη μυθιστορηματική ζωή του, η οποία κυκλοφόρησε σε βιβλίο με τον τίτλο «Ενα πέρασμα» από τις εκδόσεις Οστρια.
Ο Σπύρος Φωκάς είχε πει ότι η τελευταία σύζυγός του ήταν ο απόλυτος έρωτας της ζωής του. Εκείνη, μετά τον οικονομικό του όλεθρο, ήταν και το αποκούμπι του. Τον Σπύρο τον είχαν πνίξει τα χρέη. Δουλειά δεν υπήρχε σε καμιά ταινία, σε κανένα θέατρο. Χρωστούσε στα ασφαλιστικά ταμεία, στη ΔΕΗ, σε όλα. Ετσι, με τη σύζυγό του αποφάσισαν να μετακομίσουν σε ένα μικρό προκάτ που είχε εκείνη από τους γονείς της στο Καλαμάκι Κορινθίας. Εκεί μαζί με δύο σκυλιά κατόρθωσε να ζήσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του.
Πολύ φτωχικά, πολύ ταπεινά. Μιας ζωής που ίσως δεν άρμοζε με το άστρο και την πορεία του τεράστιου Σπύρου Φωκά. Πριν από μερικά χρόνια, μάλιστα, μέσω του υπουργείου Πολιτισμού δόθηκε ένα ποσό προκειμένου η ΔΕΗ να μην τους κόψει το ρεύμα! Ο ίδιος πάντα με χαμόγελο, πάντα με διάθεση χιούμορ, δεν παραπονιόταν. Απλώς πρόσμενε τη λύτρωση μέσω του θανάτου. Ενός θανάτου που τον αντάμωσε σε κέντρο φροντίδας στη Μαγούλα, με τον Σπύρο Φωκά, το λαμπερό αστέρι του κινηματογράφου, να φέγγει όπως έκανε σχεδόν πάντα, αλλά αυτή τη φορά από ψηλά!