Κατακόμβη με λείψανα μοναχών, σκήτες μέσα σε σπήλαια που στέκουν εκεί για 2.000 χρόνια, σπάνιες αγιογραφίες του 11ου αιώνα αλλά και τον τάφο του αγίου Ιεροθέου, του πρώτου επισκόπου Αθηνών, «κρύβει» η πανάρχαια ομώνυμη μονή, που βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα έξω από τα Μέγαρα.
- Από τον Νίκο Νικόλιζα
Μάλιστα, σε αυτό το ιστορικό μοναστήρι τα χρόνια της Κατοχής έκρυψαν οι γονείς της τη μικρούλα τότε Αδαμαντία Μαυροειδή (ναι, είναι η Γκιζέλα Ντάλι, που υπήρξε μεγάλη σταρ στη χρυσή εποχή του ελληνικού σινεμά) και έτσι γλίτωσε από τους κατακτητές Γερμανούς, όπως και πολλά άλλα παιδιά από περιοχές της Αττικής.
Το μοναστήρι του αγίου Ιεροθέου, που βρίσκεται στην περιοχή Μαυρατζάς Μεγάρων, θα λέγαμε πως είναι μια όαση ιστορίας, γαλήνης αλλά και πολλών μυστικών, των οποίων ελάχιστοι γνωρίζουν την ύπαρξη. Η «Espresso» ταξίδεψε στα Μέγαρα και με ξεναγό τον ηθοποιό Πέτρο Ξεκούκη βρέθηκε μπροστά στα μυστικά της ιερής μονής. Ο γνωστός ηθοποιός και επιστήθιος φίλος του σκηνοθέτη Μανούσου Μανουσάκη καθημερινά βρίσκεται στην ιερά μονή, καθώς ηγουμένη εκεί είναι η πολυαγαπημενη του γερόντισσα Ισιδώρα.
Ζεστό καλωσόρισμα
Πρωί Κυριακή των Βαΐων και ο Μεγαρίτης ηθοποιός μάς περιμένει στην είσοδο της μονής. «Εδώ γαληνεύει η ψυχή μας. Εδώ μεγάλωσε όλη η οικογένειά μας» λέει και μας πηγαίνει αρχικά στα ναοσπήλαια, τα οποία βρέθηκαν τα τελευταία χρόνια και με τη φροντίδα της γερόντισσας Ισιδώρας δημιουργήθηκαν εδώ, στις σπηλιές, δύο εκκλησάκια!
«Εδώ ασκήτεψαν οι πρώτοι χριστιανοί πριν από 2.000 χρόνια. Σε αυτές τις σπηλιές, κυνηγημένοι από τους βαρβάρους, κατάφεραν να διαδώσουν τον χριστιανισμό και στην αττική γη» μας λέει συγκινημένος, την ώρα που μας δείχνει τη σμιλεμένη πέτρινη δεξαμενή, που είναι μέσα στο έδαφος. Τα δύο ναοσπήλαια ανοίγουν σπάνια στο κοινό, καθώς χρειάζονται και άλλες εργασίες, προκειμένου να είναι προσβάσιμα και στους συμπολίτες μας με αναπηρίες.
«Πίσω από αυτόν τον βράχο κρύβεται μια ολόκληρη σκήτη. Αυτές οι τρύπες στα βράχια συγκοινωνούν με τη μέσα σπηλιά, όπου ζούσαν οι ασκητές, για να μην τους βρουν και τους σκοτώσουν. Αυτά μας τα είπαν οι αρχαιολόγοι, που ήρθαν εδώ και είδαν όσα ανακαλύφθηκαν» λέει ο ηθοποιός, ο οποίος νιώθει την ιερά μονή σαν σπίτι του. Προχωρώντας προς το καθολικό της μονής βλέπουμε το παλιό εκκλησάκι, που είναι αφιερωμένο στον άγιο Ιερόθεο. Ενα μοναδικό βυζαντινό μνημείο του 11ου αιώνα, με αγιογραφίες που ακόμα και σήμερα σώζονται άθικτες. Σαν να μην πέρασε ούτε μία μέρα από πάνω τους, με τα χρώματα να είναι ζωντανά, όπως και εκείνα τα χρόνια. Μπαίνουμε μέσα στον μικρό ναΐσκο και κατευθυνόμαστε προς το ξυλόγλυπτο, όπου βρίσκεται η κάρα του αγίου Ιεροθέου.
«Ο άγιος Ιερόθεος είναι ο μαθητής του Αποστόλου Παύλου και εκείνος που κήδεψε την Παναγία. Αργότερα έγινε και ο πρώτος επίσκοπος Αθηνών» μας λέει ο Πέτρος Ξεκούκης ανάβοντας τα καντήλια του μικρού ναού, με τις αγιογραφίες να κοσμούν όλους τους τοίχους. Η κατάνυξη, διάχυτη παντού, ενώ οι λιγοστές μοναχές που βρίσκονται μας δίνουν βάγια στα χέρια λόγω της ημέρας.
Κειμήλια ανεκτίμητης αξίας
Σύμφωνα με τα λεγόμενα του ηθοποιού και ξεναγού μας Πέτρου Ξεκούκη, στην ιερά μονή βρίσκονται άθικτα στη βιβλιοθήκη πολλά ιστορικά βιβλία και πάπυροι, που αποδεικνύουν πως η συγκεκριμένη μονή στα βυζαντινά, μεταβυζαντινά και τα χρόνια της Τουρκοκρατίας έπαιξε σημαντικό ρόλο σε όλη την περιοχή των Μεγάρων. Μάλιστα, η σπουδαιότητα της μονής είναι τόσο μεγάλη, που λόγω του Κτηματολογίου ανάμεσα στα κειμήλια βρέθηκαν πολλά χρυσόβουλα αλλά και συμβόλαια με τα οποία παλαιοί Μεγαρίτες είχαν δωρίσει την περιουσία τους στη μονή, προκειμένου να μην την αρπάξουν οι Τούρκοι.
Βγαίνοντας από τον μικρό ναΐσκο βρίσκουμε ένα μικρό εικονοστάσι με την αγιογραφία του αγίου Ιεροθέου. Μέσα είναι φυτρωμένη μια ροδιά. «Εδώ μέσα ήταν θαμμένος ο άγιος Ιερόθεος» μας λέει και πάλι ο Πέτρος Ξεκούκης, ενώ η μονή χρησιμοποιεί ακόμα και σήμερα τον παλιό, πατροπαράδοτο τρόπο των μονών, με τάλαντα.
Λίγα μέτρα πιο πέρα υπάρχει ακόμα ένας μικρός, υπόγειος ναΐσκος με απίστευτες ψηφιδωτές αγιογραφίες. Ολος ο ναός είναι σκεπασμένος με αυτές, ενώ στο ιερό η πλατυτέρα Παναγία με χρυσές ψηφίδες σαν ολοζώντανη και με ανοιχτές αγκάλες σε καλωσορίζει. Δίπλα από το ιερό μια πέτρινη σκάλα κατεβαίνει στην κατακόμβη, η οποία βρίσκεται κάτω από το ιερό. Μπαίνοντας σκυφτός ο επισκέπτης στη μικρή κατακόμβη μπορεί να αντικρίσει με ρίγη συγκίνησης τον τάφο του επανιδρυτή της μονής, ενώ στα βράχια που βρίσκονται τριγύρω υπάρχουν θέσεις για τα κρανία και τα οστά των μοναχών που πέρασαν από την ιερά μονή.
Στη μικρή, πετρόχτιστη αυλή με τα σμιλεμένα πουριά (ειδική πέτρα, που βγαίνει μόνο στην περιοχή των Μεγάρων) οι μοναχές δίνουν σε όλους τους επισκέπτες καφέ, νερό και λουκούμι. Πρόσωπα χαμογελαστά, ζεστά, που σε παραπέμπουν σε άλλες, γαλήνιες εποχές, μακριά από τον κόσμο της τεχνολογίας και της σύγχρονης ζωής. Ο ξεναγός μας Πέτρος Ξεκούκης μάς αγκαλιάζει και μας ευχαριστεί εγκάρδια που επισκεφθήκαμε αυτό το ιστορικό μέρος. «Να ξανάρθετε. Η πόρτα της ιεράς μονής είναι πάντα ανοιχτή για όλους» μας λέει η γερόντισσα Ισιδώρα με διακριτικότητα, ενώ δείχνει να μην έχει εξοικειωθεί με φωτογραφίες και τη δημοσιότητα.