200 χρόνια από την ημέρα της Επανάστασης του 1821!
- Από τους
Σταύρο Βρανά – Ελενα Σολωμού
Εορτασμοί, εκδηλώσεις, αναμνηστικά και πολλά άλλα για όλους εκείνους που αψήφησαν τον θάνατο και χάρισαν στους απογόνους το δώρο της ανεξαρτησίας από τον τουρκικό ζυγό! Υπάρχουν, όμως, και κάποια πράγματα που προκαλούν θλίψη, καθώς αποδεικνύουν περίτρανα ότι οι Νεοέλληνες όλο και περισσότερο ξεχνούν τους ήρωες και τους ευεργέτες της πατρίδας.
Η «Espresso» βρέθηκε πριν από λίγες ημέρες στην Ερέτρια. Εκεί όπου ένας από τους πρωταγωνιστές της Επανάστασης, ο Κωνσταντίνος Κανάρης, έζησε αρκετά χρόνια της ζωής του. Ο μπουρλοτιέρης που γκρέμισε τα σχέδια των Τούρκων να καταστείλουν τον ξεσηκωμό του Γένους, βουλιάζοντας τη φημισμένη ναυαρχίδα τους και προκαλώντας τους αμέτρητες ζημιές (όπου τους πετύχαινε στη θάλασσα) ζούσε σε ένα εντυπωσιακό σπίτι, στον «πύργο», όπως τον αποκαλούν και σήμερα οι κάτοικοι της Ερέτριας.
Ο δύο φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας και συνάμα αντιβασιλεύς έφτιαξε το επιβλητικό κτίσμα το 1847, από το οποίο έβγαινε στο παράθυρο και αγνάντευε την αγαπημένη του θάλασσα. Αλλωστε, η απόσταση από την παραλία ήταν τέτοια που του θύμιζε τα αγαπημένα του Ψαρά! Ολα αυτά μέχρι το 1864, που ο Κανάρης επέστρεψε στην Αθήνα και έζησε στην Κυψέλη τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Ο καιρός πέρασε και το σπίτι μετά τον θάνατό του, όπως ήταν φυσικό, κατέληξε στην κατοχή των συγγενών του. Το μεράκι του μπουρλοτιέρη αλλά και τα χρήματα της περιουσίας που άφησε δεν μπορούσαν να κρατήσουν αιώνια. Το σπίτι παραδόθηκε στον χρόνο και σιγά σιγά έφτασε στις μέρες μας. Οχι, βέβαια, στην κατάσταση που το είχε ο σπουδαίος αγωνιστής του ’21.
Αλλωστε, αν γινόταν και επέστρεφε στη ζωή, θα το γκρέμιζε ο ίδιος με τα χέρια του και θα το έχτιζε από την αρχή. Οι εικόνες που αντικρίσαμε ήταν σοκαριστικές! Μιλάμε για απερίγραπτο χάλι. Για ντροπή! Τίποτα δεν μαρτυρά το μεγαλείο του επιβλητικού «πύργου». Μπροστά στην είσοδο του κτιρίου καθένας μπορεί να αφήσει τη… βάρκα του ή οτιδήποτε άλλο. Δεν υπάρχει πεζοδρόμιο, δεν υπάρχει κάτι που να εμποδίζει τον καθένα να το χρησιμοποιεί σαν πάρκινγκ της… μπουλντόζας ή του αυτοκινήτου του! Κατάντια…
Ακόμα και οι φοίνικες που έχουν χτυπηθεί από το γνωστό κόκκινο σκαθάρι είναι σε καλύτερη μοίρα και κρύβουν όσο μπορούν το ερείπιο της Ερέτριας.
Θα πει κανείς ότι ύστερα από τόσα χρόνια (γύρω στα 150) η Πολιτεία θα είχε κάνει όποια ενέργεια περνούσε από το χέρι της, ώστε να σώσει το οίκημα και να δημιουργήσει ένα μουσειακό χώρο στη μνήμη του μπουρλοτιέρη, πρωθυπουργού και αντιβασιλέα της Ελλάδας. Κι, όμως, όλα αυτά δυστυχώς ανήκουν στη σφαίρα της φαντασίας.
Κάποιες προσπάθειες που έγιναν κατέληξαν σε μια… μαρμάρινη πλάκα που έγραφε το ιστορικό της κατοικίας για να θυμούνται όσοι περνούν από εκεί την ένδοξη ιστορία του σπιτιού που και αυτή κινδυνεύει να «χαθεί» μέσα στα χαλάσματα. Είναι άξιο απορίας πώς αυτή η μαρμάρινη κατασκευή που τοποθετήθηκε εκεί τον Σεπτέμβριο του 1977 αντέχει και δεν πέφτει από τον διαλυμένο τοίχο του οικήματος! Γιατί το μόνο που απομένει να συμβεί είναι δυστυχώς αυτό… Είναι χαρακτηριστικό ότι η Πολιτεία επιχείρησε πραγματικά να περισώσει ό,τι μπορούσε όταν το 2011 ο υφυπουργός Πολιτισμού Γιώργος Νικητιάδης απάντησε σχετικά σε ερώτηση του βουλευτή του ΛΑΟΣ Βαΐτση Αποστολάτου, ο οποίος κατήγγειλε ότι «εγκαταλελειμμένη παραμένει η οικία όπου έζησε μέχρι το 1877 ο ναύαρχος Κανάρης στην Ερέτρια Ευβοίας και την οποία είχε χτίσει ο ίδιος το 1847».
«Εργο τέχνης που προστατεύεται έχει χαρακτηριστεί το σπίτι του ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και μετέπειτα πολιτικού Κωσταντίνου Κανάρη και προστατεύεται από τις ισχύουσες διατάξεις» ήταν η απάντηση του υφυπουργού με έγγραφό του που διαβιβάστηκε στη Βουλή.
Οπως τονίζει όμως ο υφυπουργός, σε ό,τι αφορά την κατάσταση του κτιρίου, την ευθύνη για την αποκατάσταση και τη συντήρηση των διατηρητέων κτιρίων φέρουν οι ιδιοκτήτες τους. Ανάλογες ήταν οι απαντήσεις και τα επόμενα χρόνια σε σχετικά ερωτήματα που ξεκίνησαν από την αγωνία των κατοίκων βλέποντας το μισογκρεμισμένο οίκημα!
Δυστυχώς, όμως, φτάνοντας έως τις μέρες μας η όποια προσπάθεια σταματούσε στους σημερινούς ιδιοκτήτες που δεν θέλουν τη σωτηρία του. Το γιατί ίσως να καταλήγει στο γεγονός ότι το κτίριο αποδεσμεύεται αυτόματα από τον χαρακτηρισμό του διατηρητέου όταν αυτό καταρρεύσει. Και τότε ο ιδιώτης θα μπορέσει να εκμεταλλευτεί όπως θέλει την προνομιακή θέση του οικοπέδου, που βρίσκεται σε θέση «φιλέτο» στην Ερέτρια…
Αρα, εάν δεν υπάρξει κάποια άλλη νομική διέξοδος που θα προκληθεί από το ενδιαφέρον της Πολιτείας, τότε το ιστορικό κτίσμα θα περιμένει την κατάρρευσή του μαζί με την περιβόητη πλάκα, που απλά υπενθυμίζει ότι εκεί κατοίκησε για πολλά χρόνια ο Κωνσταντίνος Κανάρης.
Σχολιάζοντας το ρεπορτάζ της «Espresso», o δήμαρχος Ερέτριας Γιάννης Δημητρόπουλος τόνισε πως «συνεχίζουμε και εμείς την προσπάθεια να περιέλθει στον δήμο μας η κατοικία του Κανάρη και να αποτελέσει ένα μουσειακό κέντρο αντάξιο της ιστορίας του Ελληνα αγωνιστή της Επανάστασης. Ελπίζουμε ότι θα τα καταφέρουμε με τη βοήθεια των αρμόδιων φορέων και των δημοτών της Ερέτριας».