Τη μάνα Μικρασιάτισσα που άφησε πίσω τον τόπο της και πήρε τον δρόμο της προσφυγιάς απεικονίζει η τεράστια τοιχογραφία που κοσμεί πλέον κεντρικό σημείο στη Νέα Αλικαρνασσό.
Τι λένε στην «Εspresso» για τη δημιουργία της ο ζωγράφος της Σπύρος Ζαχαρόπουλος και η πρόεδρος του τοπικού συλλόγου «Η Αρτεμισία».
Από τη Γιώτα Φλώρου
Περασμένες αλλά όχι ξεχασμένες προγονικές μνήμες έχει «ξυπνήσει» στους κατοίκους της Νέας Αλικαρνασσού η τοιχογραφία της Μικρασιάτισσας μάνας που ολοκληρώθηκε
πριν από λίγες ημέρες και κοσμεί πλέον κεντρικό σημείο στο προάστιο του Ηρακλείου.
Το εξαιρετικό έργο απεικονίζει μια μαυροντυμένη γυναίκα η οποία κρατά στην αγκαλιά της το μωρό της ενώ έχει δίπλα της το μεγαλύτερο παιδί της και ατενίζει με λίγο φόβο, αλλά
ταυτόχρονα και με δυναμισμό, τη νέα πατρίδα της, ενώ αφήνει πίσω την παλιά. Η τοιχογραφία έχει προκαλέσει ρίγη συγκίνησης, καθώς πολλές οικογένειες της Νέας
Αλικαρνασσού έχουν βιώσει την προσφυγιά, αφού αναγκάστηκαν να ξεριζωθούν από την Αλικαρνασσό της Μικράς Ασίας.
«Συνεργάζομαι με ένα γραφείο στη Ρόδο, το οποίο έχει σχέσεις και με την Κρήτη. Πριν από τρία χρόνια έκανα μια μεγάλη γοργόνα στο λιμάνι του Ηρακλείου. Υπήρχαν σχέδια και για
άλλα πράγματα, αλλά μπήκαν στον “πάγο” λόγω της πανδημίας. Φέτος, μπήκε η ιδέα να γίνει η Μικρασιάτισσα μάνα. Αρχικά, έκανα ένα δείγμα, μια μητέρα να κρατά ένα μωρό και τη Σμύρνη να καίγεται, αλλά απορρίφθηκε γιατί δεν επικεντρωνόταν στην περιοχή. Η τοιχογραφία εμπνεύστηκε από ένα σχετικό άγαλμα που υπάρχει με μια μάνα με δύο
παιδιά» εξηγεί στην «Εspresso» ο ζωγράφος που επιμελήθηκε την τοιχογραφία, Σπύρος Ζαχαρόπουλος.
Οπως αποκαλύπτει, το έργο ολοκληρώθηκε μέσα σε μία εβδομάδα, αλλά τον δυσκόλεψε αρκετά, καθώς ήταν η πρώτη φορά που έπρεπε να δουλέψει πάνω σε μια τόσο μεγάλη
επιφάνεια! Η διαδικασία που έπρεπε να ακολουθήσει ο κ. Ζαχαρόπουλος ήταν αρκετά περίπλοκη.
«Είχα έναν αναβατήρα. Εβγαζα το σχέδιο με μολύβι στον τοίχο, κατέβαινα, το έβλεπα, ανέβαινα ξανά, το διόρθωνα, μέχρι να το φτιάξω όλο. Δούλευα από τις 2 το μεσημέρι ως τις
8 το βράδυ».
Στη συνέχεια, για να «ζωντανέψει» το έργο, χρησιμοποιήθηκαν τα «σκληρά» χρώματα με τα οποία βάφονται οι τοίχοι.
«Το έργο θα διαρκέσει δεκαετίες. Θα φύγει μόνο με την πάροδο του χρόνου και του καιρού. Εχει την αντοχή που έχουν τα πλαστικά χρώματα» τονίζει ο ζωγράφος.
Ο κ. Ζαχαρόπουλος εντυπωσιάστηκε από τη φιλοξενία των κατοίκων της Νέας Αλικαρνασσού που, όπως είπε, τον έκαναν να αισθανθεί άνετα σαν να είναι στο σπίτι του και χάρηκε με τα θετικά σχόλια που άκουσε για το έργο.
«Ανθρωποι με χαιρετούσαν, κορνάρανε, μου έλεγαν “ευχαριστούμε πολύ”. Κάθονταν απέναντι από τον τοίχο σε ένακαφενείο και έβλεπαν την εξέλιξη του έργου, σαν να
παρακολουθούσαν σινεμά! Μια μέρα, ένας κύριος που έχει καφετέρια σε ένα πιο μακρινό σημείο με κέρασε τον καφέ μου γιατί, όπως μου είπε, οι πρόγονοί του ήταν από την
Αλικαρνασσό και τον είχε συγκινήσει πολύ η τοιχογραφία».
Ο καλλιτέχνης λέει ότι στην τέχνη τον μύησε ο επίσης ζωγράφος πατέρας του, δείχνοντάς του τεχνοτροπίες, θέματα και αρμονίες των χρωμάτων. Οταν τέλειωσε τη στρατιωτική
του θητεία, στα 21 του, άρχισε να εργάζεται σε λιθογραφείο.
«Ζητούσαν κάποιον που να πιάνει το χέρι του. Ανέλαβα όλες τις εργασίες ζωγραφικής και έμαθα να κάνω τη δουλειά υπό την πίεση του χρόνου και με τις αξιώσεις του πελάτη. Δούλεψα εκεί 26 χρόνια, αλλά η δουλειά συρρικνώθηκε πολύ» λέει.
Πριν από έξι χρόνια, όταν έμεινε χωρίς δουλειά, προσπάθησε αρχικά να βγάλει τα προς το ζην με εκθέσεις ζωγραφικής και στη συνέχεια στράφηκε στην εικονογράφηση βιβλίων. Ο Σπύρος Ζαχαρόπουλος θα ήθελε να γίνονται συχνότερα δουλειές όπως η τοιχογραφία, «ώστε να μην ξεχνάμε την Ιστορία και το παρελθόν μας, ποιοι είμαστε και από πού
ερχόμαστε».
Η εμβληματική τοιχογραφία εντάσσεται στις δράσεις του Πολιτιστικού Συλλόγου Νέας Αλικαρνασσού «Η Αρτεμισία» για τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Μιλώντας στην «Espresso», η πρόεδρος του Συλλόγου Ελένη Ασπετάκη είπε πως επιλέχθηκε η απεικόνιση της Μικρασιάτισσας μάνας γιατί «οι κάτοικοι της Αλικαρνασσού δεν έφυγαν κυνηγημένοι από τη φλεγόμενη πόλη τους, όπως οι κάτοικοι της Σμύρνης. Είχαν αρχίσει να φεύγουν ήδη και να περνάνε απέναντι, κυρίως στην Κω, από το 1914, όταν το κλίμα στην Τουρκία άρχισε να αλλάζει και τα τάγματα εργασίας έπαιρναν άντρες να εργαστούν εκεί».
Οπως αναφέρει η κυρία Ασπετάκη, οι κάτοικοι της πόλης σχολιάζουν την τοιχογραφία με επαινετικά λόγια, τονίζοντας πως τους προκάλεσε συγκίνηση και ρίγος!
«Νομίζω ότι κατάφερε τον σκοπό της, να ξυπνήσει μνήμες…» λέει η πρόεδρος του Συλλόγου.
Η ίδια αναφέρει πως μπορεί να μην έχει καταγωγή από τη Μικρά Ασία, αλλά έχει μικρασιατική… ψυχή, καθώς ζει στην περιοχή όλη της τη ζωή κι έτσι γνωρίζει και έχει υιοθετήσει πολλά στοιχεία της καθημερινότητας και της κουλτούρας των προσφύγων που έχουν περάσει από γενιά σε γενιά.
Η Νέα Αλικαρνασσός άρχισε από το 1924 να συγκεντρώσει τους πρόσφυγες που είχαν εγκατασταθεί σε άλλα μέρη της χώρας. Στην περιοχή εγκαταστάθηκαν αρχικά 300 οικογένειες.
O Πολιτιστικός Σύλλογος ιδρύθηκε το 1979 από πρόσφυγες δεύτερης γενιάς, με στόχο να κρατήσουν την κληρονομιά και την ενότητά τους μέσα από εκδηλώσεις και δράσεις.