Ο σεισμολόγος Βασίλης Παπαζάχος έφυγε από τη ζωή σήμερα το πρωί σε ηλικία 92 ετών.
Ο δημοσιογράφος Παντελής Σαββίδης ανακοίνωσε τη δυσάρεστη είδηση. «Μια εμβληματική επιστημονική και κοινωνική φυσιογνωμία, ένα πρόσωπο που σε δύσκολους καιρούς το αισθανθήκαμε κοντά μας, ο Βασίλης Παπαζάχος, μας άφησε σήμερα για την Ουράνιο Βασιλεία. Εκεί που οι σεισμοί είναι ανεπαίσθητοι. Σε ηλικία 92 ετών.
ΚΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ ΔΑΣΚΑΛΕ. Άφησες γερό αποτύπωμα στην ελληνική και παγκόσμια σεισμολογική επιστήμη και στην κοινωνία της Θεσσαλονίκης. Και συνδύασες την επιστημονική γνώση με το ήθος και την αίσθηση κοινωνικής προσφοράς.
Ο Βασίλης Παπαζάχος υπήρξε σπάνιο είδος ανθρώπου.
Τον γνώρισα πολύ καλά. Εργαζόμουν στην εφημερίδα “Θεσσαλονίκη” απο το φθινόπωρο του 1977 όταν αρχές της νέας χρονιάς πληροφορήθηκα πως ένας νέος καθηγητής με καλή φήμη εκλέχθηκε να διδάξει γεωφυσική.
Όταν άρχισαν οι προσεισμοί του Ιουνίου του 1978 τον συνάντησα περί τα τέλη Μαίου σε ένα μικρό γραφείο που του παραχώρησαν κοντά στο επιβλητικό του καθηγητή παλαιοντιολογίας Ι. Μελέντη. Μόλις χωρούσες μέσα. Με την συνεχή εργασία του κατάφερε να δημιουργήσει ολόκληρο Εργαστήριο Σεισμολογίας αλλά, κυρίως, εκείνο που άφησε ήταν μια ολόκληρη σχολή νεαρών επιστημόνων. Μεγάλωσαν τώρα και αυτοί, μερικοί βγαίνουν στη σύνταξη.
Στη Θεσσαλονίκη θα γίνει μια μικρή τελετή το Σάββατο το μεσημέρι. Θα ταφεί στο χωριό που αγάπησε, το Σμόκοβο. Είναι και το χωριό που γεννήθηκε.
Στις φωτογρφίες. 1.- Σε μια απο τις πολλές συνεντεύξεις που του πήρα όταν και οι δύο είχαμε μαύρα μαλιά.- 2.-Παπαζάχος, Σολδάτος, και η ταπεινότητά μου σε ένα απο τα χωριά την περίοδο των σεισμών (1978) στην λίμνη Βόλβη. Πίσω φοιτητές που βοηθούσαν τότε στη συλλογή στοιχείων. 3.-Το δημοσίευμα της εφημερίδας “Θεσσαλονίκη” που, ουσιαστικά, στάθηκε αφορμή για τη δημιουργία του εργαστηρίου Γεωφυσικής: “Ξεχάσατε κάτι κ. Καραμανλή” ‘εγραψε στον κύριο τίτλο της εφημερίδας ο αρχισυντάκτης της εφημερίδας Αντώνης Πεκλάρης. Ήταν οι μέρες του μεγάλου σεισμού του 1978. Ο Κ. Καραμανλής επισκέφθηκε την Θεσσαλονίκη και φεύγοντας, στο αεροδρόμιο, είδε τον τίτλο της εφημερίδας. Κάλεσε τον Παπαζάχο και τον ρώτησε τι συμβαίνει. Ήταν η στιγμή που άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για τη δημιουργία του Εργαστηρίου Γεωφυσικής.4.-Ο Βασίλης Παπαζάχος θέλησε να κάνει ένα παγκόσμιο συνέδριο Σεισμολογίας στη Θεσσαλονίκη. Το έκανε και με τη βοήθεια χορηγών. Μου είχε ζητήσει να πω στην εκδότρια κ. Βελλίδη αν μπορούσε να παραθέσει ένα δείπνο για τους συνέδρους. Η φωτογραφία απο το δείπνο. Ο Γιάννης Μυλαράκης, υπεύθυνος καλλιτεχνικών της εφημερίδας “Θεσσαλονίκη”, ο Γιάννης Νικολόπουλος απο τη “Μακεδονία” με τις συζύγους τους και η ταπεινότητά μου.
ΥΓ: Ήταν τόσο συχνή η επικοινωνία μου με τον Παπαζάχο που στην εφημερίδα, απο το 1978 μέχρι που έκλεισε, το 1996 με φώναζαν Παπαζάχο. Την δύσκολη περίοδο των σεισμών τον καλούσαμε στο τηλέφωνο οποιαδήποτε ώρα του 24ωρου. Ποτέ δεν δυσανασχέτησε. Πάντα πρόθυμος να βοηθήσει και να ενημερώσει.
Η θεωρία των λιθοσφαιρικών πλακών με την οποία εξηγούσαν, τότε, την γέννεση και την εξέλιξη των σεισμών, είναι η κυρίαρχη θεωρία σήμερα. Τότε, το 1978, είχε 4 χρόνια που έγινε αποδεκτή. Ο Παπαζάχος και η ομάδα του είχαν διατυπώσει και μια θεωρία βραχυχρόνιας πρόβλεψης σεισμών. Σύμφωνα με την θεωρία αυτή, στα 35 χρόνια μετά το 78, δηλαδή, το 2013, έπρεπε να είχαμε έναν μεγάλο, επίσης, σεισμό στη Θεσσαλονίκη. Δεν είχαμε. Οπότε, η θεωρία εξασθένησε ως προς την βραχυχρόνια ισχύ της. Δεν γνωρίζω αν άλλα, πιο μακροχρόνια χαρακτηριστικά της, ισχύουν.
ΚΑΙ ΜΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ.
Όλες τις εποχές, παντού και πάντοτε, η εξουσία είναι ίδια. Και τότε, ήθελαν να διαχειριστούν και να ελέγξουν την ροή της πληροφόρησης. Παρόλο που πέρασαν τέσσερα χρόνια απο την πτώση της δικτατορίας, οι δομές παρέμεναν. Σε μια απο τις συσκέψεις που έγιναν στο Υπουργείο Βορείου Ελλάδος με τον υπουργό Νίκο Μάρτη, τον υπουργό Δημοσίων Έργων Νίκο Ζαρντινίδη, τον Βασίλη Παπαζάχο και άλλους παράγοντες, (μιλάμε για το καλοκαίρι του 1978) πήγα για να ενημερωθώ τι αποφασίσθηκε.
Οι ασφαλίτες της εποχής με είχαν στην μαύρη λίστα διότι δεν με ήλεγχαν. Ενώ η σύσκεψη βρισκόταν σε εξέλιξη, με το που μπήκα στον προθάλαμο να περιμένω για την ενημέρωση, αρχίζουν να με προκαλούν με τον γνωστό ασφαλίτικο τρόπο και να μαλώνουν μαζί μου. Νεαρός τότε, το 1978 ήμουν 24 χρονών, άρχισα να αντιλέγω και εγώ. Απο τη φασαρία, βγαίνει έξω ο Ζαρντινίδης και αντί να ρωτήσει τι συμβαίνει, τα βάζει μαζί μου. Μαλώνω και με τον υπουργό και φεύγω.
Περίμενα έξω, στο προαύλιο του υπουργείου Με το που βγαίνει ο Παπαζάχος, ο οποίος πληροφορήθηκε τι συνέβη, έρχεται κατευθείαν σε μένα να με καθησυχάσει. και μου λέει, γελώντας, και το εξής: μου είπαν, λέει ο Παπαζάχος, μην του μιλάς αυτού (εμένα, δηλαδή). Είναι κομμουνιστής. Γιατί γελούσε ο Παπαζάχος; Διότι, ενώ εγώ δεν υπήρξα ποτέ κομμουνιστής, ο Παπαζάχος, ήταν γνωστό πως ανήκε στην αριστερά.
Όταν έκανα την εκπομπή “Ανιχνεύσεις” στην ΕΡΤ3 μια περίοδο καλούσα επιστημονικές προσωπικότητες να εξηγήσουν ποιο ήταν το χαρακτηριστικό που τις έκανε να ξεχωρίσουν. Ο Παπαζαχος μου είπε: σκληρή δουλειά και διάβασμα».