Συγκίνηση και συνάμα νοσταλγία προκαλούν οι τελευταίοι καραβομαραγκοί της Χαλκιδικής, που εξακολουθούν να φτιάχνουν καΐκια από κορμούς. Οι περιγραφές τους για το επάγγελμα που κινδυνεύει να εξαφανιστεί είναι πραγματικά συγκλονιστικές, ενώ οι ίδιοι ελπίζουν μία ημέρα να δουν στα μάτια των παιδιών τους τούς συνεχιστές τους.
Ο ήχος από το σκεπάρνι, την πλάνη και την κορδέλα τραβά την προσοχή των περαστικών στο παραλιακό μέτωπο της Ιερισσού. Με μεράκι και επιδέξιο τρόπο, ο Βασίλης Ιωάννου, τρίτης γενιάς καραβομαραγκός, σμιλεύει το ξύλο. Είναι ο μικρότερος σε ηλικία καραβομαραγκός από τους δέκα που υπάρχουν σε όλη τη χώρα και ο ένας από τους δύο εναπομείναντες τεχνίτες στην Ιερισσό Χαλκιδικής.
«Πριν από 85 χρόνια ξεκίνησε ο παππούς μου και από τότε το καρνάγιο μας, εδώ στην Ιερισσό, δεν σταμάτησε να κατασκευάζει ξύλινα σκάφη. Ο παππούς μου όταν ήμουν 10 ετών μού έμαθε να δουλεύω τα χνάρια και συγκεκριμένα το μονόχναρο, που έχει δικό του κάθε σκάφος, και αργότερα, σε ηλικία 12-15 ετών, άρχισα να δουλεύω μαζί με τον πατέρα μου» ανέφερε αρχικά και συνέχισε: «Το επάγγελμα αυτό για εμένα είναι ολόκληρη η ζωή μου. Δεν μπορώ και ούτε θέλω να φανταστώ να ασχολούμαι με κάτι διαφορετικό. Σκεφτείτε ότι ξεκινάμε από έναν κορμό δέντρου και κατασκευάζουμε ένα ολόκληρο καράβι. Οταν τελειώνει το σκάφος, δεν μπορώ να σας περιγράψω πώς νιώθω… Το κατασκευάζεις κομμάτι κομμάτι και στο τέλος, όταν πέφτει στο νερό, εκεί είναι η μεγαλύτερη ευχαρίστηση. Είναι η ικανοποίηση που νιώθεις γι’ αυτό που δημιούργησες με πολλή αγάπη».
Δυστυχώς, όμως, το παραδοσιακό αυτό επάγγελμα χάνεται στον χρόνο, όπως ο ίδιος σημειώνει, καθώς είναι πολύ δύσκολη και βαριά δουλειά. «Εμείς έχουμε μάθει και το συνεχίζουμε, μακάρι να συνεχίσουν και τα παιδιά μας, για να μη χαθεί αυτό το παραδοσιακό επάγγελμα της περιοχής» κατέληξε. Λίγα μέτρα μακριά, στο παραλιακό μέτωπο της Ιερισσού, με προσήλωση ο Νίκος Γιαννάκης εργάζεται στο καρνάγιο του. «Πριν από τέσσερα χρόνια, όταν κάναμε τον πρώτο σύλλογο, ανακαλύψαμε ότι στην Ελλάδα κατασκευάζουμε μόνο δέκα τεχνίτες ξύλινα σκάφη και από αυτούς, οι δύο είμαστε στην Ιερισσό. Αν σκεφτεί κανείς το 1985, υπήρχαν στον τόπο μας πέντε καρνάγια με πολλούς τεχνίτες και τώρα έχουν μείνει μόνο δύο και δύο καραβομαραγκοί» σημείωσε.
Ο Νίκος Γιαννάκης υπηρετεί την τέχνη του καραβομαραγκού από 12 ετών, έχει μεγάλη πείρα και διευκρινίζει πως το ξύλινο σκαρί έχει ειδική αισθητική και μεγάλη αντοχή. Αν το περιποιηθείς σωστά, μπορεί να φτάσει τα 140 χρόνια διάρκεια ζωής, σε σχέση με το πλαστικό, που μπορεί να είναι πιο γρήγορο αλλά έπειτα από κάποια χρόνια παθαίνει ώσμωση.
«Από την αρχή μέχρι και το τέλος που παραδίδεται ένα καράβι θέλει πολλή προσοχή και εντατική δουλειά. Πρέπει να πάμε να διαλέξουμε τα ξύλα από το βουνό. Κανένα ξύλο δεν είναι ίσιο, όλα είναι στραβά… Μόνο δυο τρία ξύλα είναι ίσια στους 25 τόνους ξύλα που θα αγοράσουμε. Πρέπει να βλέπουμε τα δέντρα, αν κάνουν για τις καμπύλες – άλλες καμπύλες έχει ένα σκάφος 15 μέτρα, άλλες καμπύλες έχει ένα 20άμετρο, οπότε πρέπει να διαλέγουμε από το βουνό το ξύλο, και αυτό που επιλέγουμε συνήθως είναι το ελληνικό πεύκο, pinus halepensis ή brutia, το οποίο στην τοπική διάλεκτο το ονομάζουμε τσάμι και μαύρη πεύκη. Επίσης, χρησιμοποιούμε φτελιά και ευκάλυπτο από το εξωτερικό, μαόνι, ιρόκο κ.ά.» εξήγησε.
Οι καραβομαραγκοί της Ιερισσού κατασκευάζουν ξύλινα καράβια για πελάτες τους απ’ όλη την Ελλάδα, αυξάνεται όμως και ο αριθμός των πελατών από το εξωτερικό. Οι περισσότεροι, όπως λέει ο κ. Γιαννάκης, είναι τουρίστες.
«Ερχονται και μένουν μόνιμα εδώ στις περιοχές μας και μας ζητούν να κατασκευάσουμε τα ξύλινα σκάφη που τους αρέσουν, για να κάνουν τις βόλτες τους στα νησιά το καλοκαίρι. Τα ξύλινα καράβια μας μπορείς να τα συναντήσεις παντού: στην Κέρκυρα, στην Κρήτη, στη Μύκονο, στη Σαντορίνη, στην Κόρινθο, στην Αλεξανδρούπολη και σε κάθε σημείο της χώρας μας όπου υπάρχει λιμάνι, αλλά και σε όλη τη Μεσόγειο» καταλήγει συγκινημένος.