Ο προσωπικός βοηθός ΑμεΑ αποτελεί ανάγκη για χιλιάδες άτομα με ειδικές ανάγκες στη χώρα μας, με τον ευρωβουλευτή της Ν.Δ. Στέλιο Κυμπουρόπουλο, να είναι ο εμπνευστής και δημιουργός του προγράμματος καθώς και ο ίδιος ως ΑμεΑ γνωρίζει πολύ καλά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν καθημερινά οι άνθρωποι με ειδικές ανάγκες.
- Eπιμέλεια: Βαγγέλης Καράλης
Μιλώντας στην «Espresso» ο Στέλιος Κυμπουρόπουλος τονίζει την αναγκαιότητα του προσωπικού βοηθού, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Ο προσωπικός βοηθός είναι η κύρια παροχή που διασφαλίζει την ανεξάρτητη διαβίωση των ανάπηρων ατόμων, το δικαίωμά τους δηλαδή στο να αποφασίζουν τον τρόπο ζωής τους. Οπως το τι ώρα θα ξυπνήσουν, αν και πότε θα κάνουν μπάνιο, αν θα καθαρίσουν το σπίτι τους, αν θα βγουν και πού θα πάνε. Ολες αυτές τις απλές επιλογές, που κάνει ο καθένας καθημερινά ανεμπόδιστα, αλλά που μια μερίδα ανάπηρων ατόμων χρειάζεται την υποστήριξη τρίτου προσώπου για να τις διεκπεραιώσει.
Στην Ευρώπη
«Από τα πολύ νεανικά μου χρόνια, γνωρίζοντας πως συστήματα προσωπικής βοήθειας λειτουργούν με επιτυχία στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο για περισσότερα από τριάντα χρόνια, τα κράτη δηλαδή επιδοτούν τους ανάπηρους πολίτες τους, ώστε να μπορούν να προσλαμβάνουν προσωπικούς βοηθούς και να μην εξαρτώνται από την άτυπη υποστήριξη των οικογενειών τους, αποφάσισα να διεκδικήσω, μαζί με άλλους ανθρώπους, μια τέτοια παροχή και για τη χώρα μας.
Ως που το 2019 συναντήθηκα με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος έδειξε άμεσο ενδιαφέρον και μου διαβεβαίωσε πως αυτό το θεμελιώδες δικαίωμα των ανάπηρων ατόμων θα θεσμοθετηθεί από την κυβέρνηση της Ν.Δ., όπως και έγινε. Ηδη από την περασμένη άνοιξη στην Περιφέρεια Αττικής, απ’ όπου ξεκίνησε η σταδιακή εφαρμογή του πιλοτικού προγράμματος του προσωπικού βοηθού, χίλιοι ωφελούμενοι έχουν το δικαίωμα να προσλάβουν προσωπικούς βοηθούς της προτίμησής τους, ενώ το αμέσως επόμενο διάστημα άλλοι 1.250 δικαιούχοι από την υπόλοιπη Ελλάδα θα αξιολογηθούν από ειδικές επιτροπές, προκειμένου να γίνουν άμεσα χρήστες προσωπικής βοήθειας.
Η εφαρμογή
Μετά το πέρας της πιλοτικής εφαρμογής, το νομοθετημένο πλέον δικαίωμα στην προσωπική βοήθεια θα εφαρμοστεί καθολικά, αφού εξυγιανθούν προβλήματα που τυχόν θα προκύψουν από την αξιολόγηση του πιλοτικού, ενώ έχει ήδη εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση της παροχής από ευρωπαϊκούς πόρους έως το 2017. Η σχετική νομοθεσία προβλέπει πως η καθολική εφαρμογή θα χρηματοδοτείται και από εθνικούς πόρους, επομένως είναι μια παροχή που ήρθε για να μείνει».
Παρ’ όλα αυτά όμως υπάρχει μεγάλη δυσκολία να βρεθούν κατάλληλοι προσωπικοί βοηθοί. Η 65χρονη Ρίτσα Ανδριανού, μητέρα ενός παιδιού ΑμεΑ με νοητική στέρηση και εγκεφαλική παράλυση (η ίδια έχει κινητική αναπηρία), εξηγεί τα προβλήματα που έχει αντιμετωπίσει με τους προσωπικούς βοηθούς: «Προσπάθησα κατά επανάληψη να βρω κάποιον προσωπικό βοηθό για εμένα και το παιδί μου, αλλά κανείς δεν θέλει να δουλέψει. Προτιμούν να κάνουν άλλες δουλειές, όπως να δουλέψουν σε καφέ ή εστιατόρια, από το να δουλέψουν ως προσωπικοί βοηθοί σε άτομα με αναπηρίες. Επίσης, για εμένα είναι πολύ δύσκολο, λόγω της αναπηρίας μου, να φροντίσω μόνη μου το παιδί μου και χρειάζομαι βοήθεια. Δεν βρίσκουμε ανθρώπους να δουλέψουν ως προσωπικοί βοηθοί. Επίσης, όσες φορές έτυχε να βρούμε κάποιον ώστε να βοηθήσει έτυχε να πέσω θύμα κλοπής. Εμπαιναν στο σπίτι μου και με ξάφριζαν!»
Ανησυχίες
Και η Ρουμπίνη Βρυώνη, που έχει παιδί με ειδικές ανάγκες και το σύνδρομο SATB2 (είναι το μοναδικό μη λεκτικό παιδί που έχει αυτό το σύνδρομο στην Ευρώπη), εκφράζει τις ανησυχίες της και τους προβληματισμούς της: «Ο προσωπικός βοηθός θα πρέπει να είναι ελεγμένος για τις ικανότητές του, την ψυχιατρική του εκτίμηση και τη συνέπειά του. Για να ασχοληθεί με ένα παιδί ή έναν ενήλικα, θα πρέπει να ξέρει κάποια βασικά πράγματα πρώτων βοηθειών.
Ο γονέας πώς μπορεί να είναι ήσυχος ότι αφήνει το παιδί του σε καλά χέρια; Εγώ αυτό που βλέπω μέχρι στιγμής είναι ότι μπορεί κάποιος ΑμεΑ να πάρει κάποιον, οποιοδήποτε άνθρωπο για προσωπικό βοηθό χωρίς να έχει τις απαραίτητες γνώσεις. Προσωπικά είμαι στη διαδικασία να βρω κάποιον προσωπικό βοηθό, είμαι μια νέα μητέρα και χρειάζομαι βοήθεια για να μπορώ να κάνω κάποιες δουλειές εκτός σπιτιού. Οσον αφορά την κοινωνική ζωή, αυτή είναι ανύπαρκτη και για να μπορεί ένα παιδί ΑμεΑ να μεγαλώνει σωστά, θα πρέπει και οι γονείς του να έχουν τα ψυχικά αποθέματα» τονίζει χαρακτηριστικά περιγράφοντας τις ανάγκες μιας οικογένειας που έχει στα σπλάχνα της ένα παιδί ΑμεΑ.
«Παρ’ όλα αυτά σήμερα, που χρειάζονται μόνο 3.000 προσωπικοί βοηθοί, είναι αδύνατον να καλυφθούν οι θέσεις»
H ηθοποιός Νένα Χρονοπούλου, η φωνή της 4ΑμεΑ, από την άλλη, εξηγεί τους λόγους που είναι δύσκολο να βρεθούν προσωπικοί βοηθοί για τα ΑμεΑ: «Πρόκειται για μια ανάγκη που ήρθε για να μείνει με τη σφραγίδα ενός ανθρώπου που γνωρίζει καλά την αναπηρία. Ο “προσωπικός βοηθός ΑμεΑ” φάνταζε άπιαστο όνειρο των γονέων παιδιών με αναπηρία αλλά και κάθε ανθρώπου με ειδικές ανάγκες.
Ο κ. Στέλιος Κυμπουρόπουλος είναι ο εμπνευστής αλλά και ο δημιουργός του προγράμματος, γιατί η αναπηρία τον έχει διαλέξει να την υπηρετήσει εδώ και χρόνια. Θέλοντας να καλύψει την τεράστια ανάγκη των αναπήρων για βοήθεια στο σπίτι, στη βόλτα, στην ασθένεια, στην προσωπική υγιεινή, στην καθημερινότητα και όπου αλλού χρειάζονται, έθεσε ως προτεραιότητα των προτάσεών του αλλά και της υλοποίησης αυτών στην Ευρώπη τη δημιουργία του “προσωπικού βοηθού ΑμεΑ” για την Ελλάδα.
Και ενώ το πιλοτικό πρόγραμμα του “προσωπικού βοηθού ΑμεΑ” είναι πλέον πραγματικότητα για χιλιάδες ΑμεΑ, οι “προσωπικοί βοηθοί” εξακολουθούν να είναι ένα άπιαστο όνειρο για τους ΑμεΑ. Μια κοινωνία που δεν γνωρίζει καλά καλά τι σημαίνει αναπηρία, τι είδη αναπηρίας υπάρχουν, τι σημαίνει να είσαι ανάπηρος και ποιες είναι οι πραγματικές σου ανάγκες, πώς θα μπορέσει να εκπαιδεύσει ανθρώπους για να γίνουν “προσωπικοί βοηθοί”;
Οταν δεν μπορεί κορυφαίος επιστήμονας στον χώρο της Ψυχιατρικής να ξεχωρίσει την κινητική αναπηρία από τη νοητική υστέρηση και εκτίθεται έχοντας δημόσιο τηλεοπτικό λόγο, επιμένοντας πως ο άνθρωπος με νοητική υστέρηση δεν είναι ανάπηρος, γιατί μπορεί να συμμετέχει σε εγκληματική πράξη, ενώ γνωρίζει πως η δική του επιστημονική παρέμβαση είναι καθοδηγητική προς την κοινωνία, τότε πώς να περιμένουμε ο κόσμος να “αγκαλιάσει” την αναπηρία και να θέλει να εργαστεί ως “προσωπικός βοηθός” στο κλειστό περιβάλλον του ΑμεΑ;
Οταν σε κανένα σχολείο δεν διδάσκεται η “συμπερίληψη” των ΑμεΑ και, δυστυχώς, τα νέα παιδιά που πηγαίνουν σχολείο έχουν πλέον καθιερώσει ως υποτιμητική έκφραση το “Είσαι ΑμεΑ; Είσαι αυτιστικός;” και δεν παρεμβαίνει κανένας για να αλλάξει αυτό, πώς περιμένουμε τα παιδιά αυτά, που θα είναι η επόμενη γενιά, να θέλουν να εργαστούν ως “προσωπικοί βοηθοί”; Μία νέα εργασιακή αγορά έχει κάνει την εμφάνισή της στην κοινότητα των ανθρώπων με αναπηρία, εκτός όλων των άλλων που ήδη γνωρίζουμε, και είναι αυτή του “προσωπικού βοηθού”. Είναι ένα επάγγελμα που χρηματοδοτείται από ευρωπαϊκά προγράμματα, που παρέχει ασφάλιση, που εξασφαλίζει μόνιμη θέση εργασίας σε σπιτικό – οικογενειακό περιβάλλον και δυστυχώς υπάρχει τεράστια ανάγκη για κάλυψη θέσεων.
Κυριάρχο προσόν
Οποιος αναρωτιέται αν είναι δύσκολο για κάποιον να γίνει “προσωπικός βοηθός” ΑμεΑ, θα σας πω μόνο πως το κυρίαρχο προσόν του θα πρέπει να είναι η αγάπη προς το συνάνθρωπο. Παρ’ όλα αυτά σήμερα, που χρειάζονται μόνο 3.000 προσωπικοί βοηθοί, είναι αδύνατον να καλυφθούν οι θέσεις, φανταστείτε το 2025, που θα πρέπει όλοι οι ΑμεΑ στην Ελλάδα να έχουν έναν ή και δύο προσωπικούς βοηθούς, τι θα συμβεί. Αυτήν τη φορά δεν θα πρέπει να παραπονεθούμε στο κράτος για αυτά που δεν προσφέρει στους ΑμεΑ, αλλά θα πρέπει να δούμε λίγο μέσα μας τι συμβαίνει, τι θέλουμε.
Επιτέλους, οφείλουμε να αποφασίσουμε για να αποφασίσουν και οι ΑμεΑ ποιους θα βάλουν στα σπίτια τους. Η απογοήτευση για ανθρώπους με αναπηρία είναι τεράστια, γιατί είναι άλλο να μην έχεις χρήματα να πληρώσεις έναν άνθρωπο για να σου παρέχει τη χρειαζούμενη φροντίδα και άλλο να σου παρέχονται τα χρήματα από ευρωπαϊκά προγράμματα και να μη βρίσκεται άνθρωπος να σε φροντίσει. Δυστυχώς, η ανεργία στην Ελλάδα καλά κρατεί, το επίδομα ανεργίας σε πολλές περιπτώσεις είναι ανασταλτικός παράγοντας ευρέσεως εργασίας, όπως και η σύνταξη της γιαγιάς και του παππού, που ενημερωτικά δεν θα υπάρχουν για πάντα για να δίνουν χαρτζιλίκι. Πρέπει να μάθουμε να εργαζόμαστε από την αρχή».