H σημερινή στήλη καταπιάνεται με ένα φλέγον ζήτημα που απασχολεί χιλιάδες οικογένειες ΑμεΑ, αυτό του Κέντρου Ειδικών Θεραπειών, με όλες τις δαιδαλώδεις διαδρομές που πρέπει να διαβεί ένας γονιός προκειμένου το παιδί του να έχει το σωστό «καταφύγιο», με τα κατάλληλα εφόδια και προγράμματα!
Η δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω Μαρία Γεωργία Σπυράκη μιλάει στη στήλη «4amea» και αποκαλύπτει τις παγίδες και τα νομικά κενά γύρω από τα Κέντρα Ειδικών Θεραπειών: «Σύμφωνα με το άρθρο 45 του ν. 4898/18-11-2018, ως ειδικές θεραπείες παιδιών και εφήβων νοούνται η δέσμη θεραπευτικών πράξεων που παρέχονται σε συμβεβλημένα Κέντρα Ειδικών Θεραπειών και αποζημιώνονται με ημερήσιο νοσήλιο ή παρέχονται από συμβεβλημένους ιδιώτες θεραπευτές και αποζημιώνονται κατά πράξη.
Ο ΕΟΠΥΥ
Στην παρ. 1 του ίδιου νόμου ορίζεται ότι ο ΕΟΠΥΥ, στο πλαίσιο συμβάσεων, καλύπτει το 100% του ημερήσιου νοσηλίου-τροφείου, όπως προβλέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία. Στην έννοια του ημερήσιου νοσηλίου-τροφείου περιλαμβάνονται η διαμονή, το πρόγραμμα πράξεων θεραπείας που έχουν ανάγκη τα ΑμεΑ, η ψυχολογική υποστήριξη, οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες, η δημιουργική απασχόληση, η ψυχαγωγία και η άθληση.
Για την εισαγωγή των παιδιών και εφήβων μέχρι τα 18, που δικαιούνται θεραπεία, σε Κέντρα Ειδικών Θεραπειών είναι απαραίτητη η ηλεκτρονική γνωμάτευση η οποία εκδίδεται από γιατρούς που υπηρετούν σε δημόσιες δομές ή σε ΝΠΙΔ που εποπτεύονται από το υπουργείο Υγείας ή το υπουργείο Παιδείας ή ασκούν ελεύθερο επάγγελμα και έχουν πιστοποιηθεί στο σύστημα παροχών του ΕΟΠΥΥ». Και συνεχίζει: «Ειδικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η 3η παρ. του άρθρου 45 του ν. 4898/01-11-2018, καθώς, σύμφωνα με αυτήν, τα ΑμεΑ που μετέχουν και παρακολουθούν προγράμματα σε ειδικά εκπαιδευτήρια τα οποία συγχρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ δεν δικαιούνται το νοσήλιο-τροφείο από τον ΕΟΠΥΥ. Η χορήγηση του νοσηλίου-τροφείου σε όλες τις ανωτέρω κατηγορίες από τον ΕΟΠΥΥ ή τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα ΕΣΠΑ, με τυχόν ταυτόχρονη χορήγηση πράξεων θεραπείας για την ίδια πάθηση, θεωρείται διπλή παροχή σε είδος και δεν δύναται να χορηγηθεί.
Σύμφωνα με την παρ. 7 του ίδιου άρθρου, οι θεραπευτικές πράξεις στο πλαίσιο της ειδικής αγωγής παρέχονται από παιδοψυχιάτρους, γιατρούς φυσικής ιατρικής και αποκατάστασης, ψυχιάτρους, ψυχολόγους, λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές και φυσικοθεραπευτές δημόσιων ή εποπτευόμενων από το Δημόσιο φορέων ή ελευθεροεπαγγελματίες κάθε μορφής (ατομική ή εταιρική δραστηριοποίηση). Οι θεραπευτικές πράξεις που θα αποζημιώνονται είναι η λογοθεραπεία, η εργοθεραπεία, η ψυχοθεραπεία (ατομική ή ομαδική ή οικογενειακή ή θεραπεία συμπεριφοράς), η ειδική διαπαιδαγώγηση και η φυσικοθεραπεία στις περιπτώσεις που συνυπάρχει και κινητική διαταραχή.
Σύμφωνα δε με το άρθρο 1510 Α.Κ., η μέριμνα για το ανήλικο τέκνο είναι καθήκον και δικαίωμα των γονέων (γονική μέριμνα), οι οποίοι την ασκούν από κοινού και εξίσου. Η γονική μέριμνα περιλαμβάνει την επιμέλεια του προσώπου, τη διοίκηση της περιουσίας και την εκπροσώπηση του τέκνου σε κάθε υπόθεση ή δικαιοπραξία ή δίκη, που αφορούν το πρόσωπο ή την περιουσία του».
Παροχές υγείας
Τι, όμως, δικαιούνται οι γονείς παιδιού ΑμεΑ; Η κυρία Σπυράκη και εδώ βάζει τα πράγματα στη θέση τους. «Οι γονείς που έχουν ένα παιδί ΑμεΑ, στο πλαίσιο του νομικού μας πολιτισμού, δικαιούνται και υποχρεούνται να λάβουν όλες τις παροχές υγείας που δίδονται για το παιδί τους. Συγκεκριμένα, δικαιούνται και υποχρεούνται να επιλέξουν τον θεραπευτή του παιδιού τους, αφού πρώτα λάβουν γνώση των προσόντων που διαθέτουν τόσο ο ίδιος ο θεραπευτής όσο και το Κέντρο Ειδικών Θεραπειών, και να τα εξουσιοδοτήσουν με τη ρητή συναίνεσή τους προς τούτο.
Στην πράξη, όμως, οι γονείς του ΑμεΑ τέκνου αφενός εξοντώνονται σε μια γραφειοκρατική διαδικασία, προκειμένου να λάβουν την πιστοποίηση για το παιδί τους ώστε να λάβει τις αντίστοιχες παροχές υγείας, αφετέρου έρχονται αντιμέτωποι με τα Κέντρα Ειδικών Θεραπειών, συνεπεία της έλλειψης των κρατικών δομών, που όχι μόνο δεν πληρούν τους όρους του νόμου, αλλά και διαχειρίζονται -άλλως “τακτοποιούν”- τις οικονομικές τους απολαβές, ήτοι τόσο την επιδότηση που λαμβάνουν από τα προγράμματα ΕΣΠΑ όσο και την αποζημίωση που λαμβάνουν από τον ΕΟΠΥΥ, με προφανή σκοπό να προσποριστούν παράνομο περιουσιακό όφελος.
Τα περισσότερα Κέντρα Ειδικών Θεραπειών λειτουργούν με έναν ή δύο το πολύ εργαζομένους, που φέρουν την ειδικότητα συνήθως του παιδοψυχιάτρου ή ψυχιάτρου, ως υπευθύνους του κέντρου, οι οποίοι σφραγίζουν και τη σχετική απόδειξη παροχής υπηρεσιών, ενώ στην πράξη η παροχή της εργασίας στα ΑμεΑ γίνεται από ανειδίκευτους ειδικούς ψυχικής υγείας, που πραγματοποιούν την επιδοτούμενη από το ΕΣΠΑ πρακτική τους εξάσκηση.
Εξειδικευμένο προσωπικό
Εν γνώσει τους, δηλαδή, τα περισσότερα Κέντρα Ειδικών Θεραπειών διαβεβαιώνουν τους ανυποψίαστους γονείς των ΑμεΑ παιδιών για δήθεν παροχή υπηρεσιών (εργασιοθεραπεία, λογοθεραπεία κ.λπ.) από εξειδικευμένο προσωπικό με δήθεν επαγγελματικά προσόντα, ενώ στην πραγματικότητα το ίδιο το Κέντρο Ειδικών Θεραπειών λειτουργεί τυπικά με τις “ενοικιαζόμενες” σφραγίδες των υπευθύνων γιατρών του, για να είναι δυνατή η εκταμίευση του ποσού από τον ΕΟΠΥΥ, και η εργασία για τη βελτίωση των όρων διαβίωσης του ΑμεΑ τέκνου πραγματοποιείται από επιδοτούμενους από το ΕΣΠΑ πρακτικάριους, με συνέπεια η παροχή στο ΑμεΑ παιδί να καθίσταται υποτιμημένη» τονίζει!
«Δεν είναι όμως λίγες οι φορές που οι γονείς, μοιραία και εν αγνοία τους, καθίστανται και οι ίδιοι και το παιδί τους συμμέτοχοι στο αδίκημα της απάτης, αφού το ίδιο το Κέντρο Ειδικών Θεραπειών εκδίδει τις σχετικές αποδείξεις από και με τις “ενοικιαζόμενες” σφραγίδες που διαθέτει, και εν συνεχεία ο γονιός εν αγνοία του εκταμιεύει το ποσό από το δημόσιο ταμείο. Εχει μάλιστα παρατηρηθεί και το φαινόμενο κάποια από τα Κέντρα Ειδικών Θεραπειών να προβαίνουν στην αντικατάσταση του θεραπευτή ενός παιδιού, χωρίς καν τη συναίνεση των γονιών του, και στην προσπάθεια του γονιού να μάθει το γιατί αλλάζει το θεραπευτικό πλαίσιο και ο θεραπευτής να λαμβάνει την απάντηση: “Εμείς δεν είμαστε αρμόδιοι να σας απαντήσουμε”. Συνεπώς, καθίσταται άκρως απογοητευτική η δήθεν παροχή στο ΑμεΑ τέκνο και στους γονείς αυτού, καθόσον η παρεχόμενη εργασία για το ΑμεΑ είναι όχι μόνο μη συνομολογημένη, αλλά και ανύπαρκτη, δημιουργώντας ταυτόχρονα ένα πεδίο δράσης εγκληματικών πράξεων και ενεργειών».