Ενα θέμα ταμπού για την ελληνική κοινωνία είναι η ερωτική ζωή των κοριτσιών με αναπηρία. Θέμα που απασχολεί δεκάδες οικογένειες που έχουν κορίτσια με αναπηρία στα σπίτια τους και που δεν ξέρουν πώς να διαχειριστούν ένα τόσο λεπτό ζήτημα! Ζήτημα για το οποίο ντρέπονται ακόμα και να αναφερθούν!
Ερωτήσεις και απορίες που μένουν αναπάντητες ενώ δεν θα έπρεπε, γιατί και τα ΑμεΑ είναι άνθρωποι, όπως όλοι οι άλλοι, και η επιθυμία για ερωτική ζωή είναι ό,τι πιο φυσιολογικό μπορεί να υπάρχει σε έναν οργανισμό! Η στήλη επικοινώνησε με τον γυναικολόγο Μανώλη Καραπιπέρη και προσπάθησε μέσα από καίριες ερωτήσεις να πάρει εκείνες τις απαντήσεις που θα σταθούν «σύμμαχοι» γονιών με κορίτσια ΑμέΑ, αλλά και για τα ίδια τα άτομα με αναπηρία που η ερωτική τους ζωή φαντάζει ως απαγορευμένη ζώνη!
Πότε ένα κορίτσι ΑμεΑ έχει την πρώτη του έμμηνο ρύση;
Παρόλο που τα ΑμεΑ παρουσιάζουν καθυστέρηση στα αναπτυξιακά ορόσημα, στην περίπτωση της εμμήνου ρύσεως δεν παρατηρείται μεγάλη χρονική απόκλιση σε σχέση με τα άτομα τυπικής ανάπτυξης. Η έμμηνος ρύση εμφανίζεται, λοιπόν, ανάμεσα στα 10 και τα 16 χρόνια του κοριτσιού, με μέση ηλικία εμφάνισης τα 12,5 έτη.
Από την ώρα που έχει έμμηνο ρύση οι ορμόνες του παιδιού αρχίζουν να αναστατώνονται. Τι περιμένουμε από τη συμπεριφορά του; Και τι πρέπει να μας ανησυχήσει σε αυτή;
Η εμφάνιση της περιόδου, παρόλο που αποτελεί μια φυσιολογική διαδικασία, δεν είναι κάτι εύκολο για ένα κορίτσι, καθώς επηρεάζεται από την αλλαγή αυτή τόσο σε σωματικό όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο. Η δυσκολία στην περίπτωση των κοριτσιών ΑμεΑ είναι πως έτσι κι αλλιώς προϋπάρχει μια ασυνήθιστη ένταση και δυσκολία διαχείρισης των συναισθημάτων, καθώς και η δυσκολία πολλές φορές να επικοινωνήσουν στο περιβάλλον τους τα δυσφορικά τους συναισθήματα. Οταν η ένταση αυτή συνοδεύεται με αλλαγή στη συμπεριφορά (εμφάνιση αυτοεπιθετικότητας ή ετεροεπιθετικότητας που δεν υπήρχαν πριν, δυσκολία στην έλευση του ύπνου και υπερκινητικότητα), είναι χρήσιμο να το συζητήσουμε με τον ψυχίατρο.
Τι πρέπει να παρατηρήσει ένας γονιός στη συμπεριφορά του παιδιού μου έτσι ώστε να καταλάβει πως αρχίζει η ερωτική του ανάγκη;
Αρχικά, σε σχέση με την έμμηνο ρύση, το απότομο ύψος και η ανάπτυξη του κοριτσιού, η αύξηση του στήθους, που έχει ήδη κάνει την εμφάνισή του τα προηγούμενα δύο με δυόμισι χρόνια, με τελευταίο το σύμπτωμα της εμφάνιση τριχοφυΐας σημαίνουν ότι πλησιάζει και η στιγμή που θα κάνει την εμφάνισή της η πρώτη περίοδος. Αγγίγματα στην ευαίσθητη περιοχή και υπερενασχόληση με αυτήν πιθανά να μαρτυρούν την έναρξη της ερωτικής ανάγκης.
Και από ποια ηλικία θεωρείται κάτι τέτοιο φυσιολογική συμπεριφορά;
Η ενασχόληση με την ήβη σε παιδιά ΑμεΑ δεν έχει πάντα την ποιότητα της διέγερσης και της ικανοποίησης, όπως εμείς την σκεφτόμαστε. Πολλές φορές τέτοιου είδους συμπεριφορές έχουν την ποιότητα μιας πιο εμμονικής συμπεριφοράς ή και συναισθηματικής εκφόρτισης και ρύθμισης.
Πώς να οριοθετήσει μια μητέρα την ανάγκη της κόρης της για αυτοϊκανοποίηση, έχοντας ακόμη και τον φόβο μήπως το κορίτσι της αρχίσει να συμπεριφέρεται έτσι και δημόσια, μια και η συγκεκριμένη ανάγκη της οφείλεται στην αύξηση ορμονών;
Η υπερβολική ενασχόληση με την αυτοϊκανοποίηση συχνά αποκτά μια πιο εμμονική διάσταση για τα παιδιά ΑμεΑ, μια και είναι μια διαδικασία που, αφενός, παρέχει ευχαρίστηση και, αφετέρου, τα ίδια ρυθμίζουν πότε θα λάβει χώρα, χωρίς να εξαρτώνται από τους φροντιστές τους. Αν σε αυτά προσθέσουμε και την τάση των παιδιών ΑμεΑ να επαναλαμβάνουν πιο εμμονικά συμπεριφορές που τους προκαλούν ευχαρίστηση, είναι σίγουρα πολύ σημαντικό να βρούμε τρόπο να οριοθετήσουμε το πού και πόσο συχνά θα λαμβάνει χώρα αυτή η διαδικασία.
Τι συμβαίνει όταν αρχίσει να εκδηλώνει έντονο ενδιαφέρον για το αντίθετο φύλο; Πολλοί γονείς ζουν υπό τον φόβο μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης…
Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό θέμα συζήτησης με τον γυναικολόγο που θα αναλάβει την παρακολούθηση του κοριτσιού ΑμεΑ από την ηλικία της έναρξης της έμμηνου ρύσεως, όπου θα υπάρξει ενημέρωση για τις μεθόδους αντισύλληψης, που προτείνουμε σε αυτές τις περιπτώσεις.
Τι μέθοδο αντισύλληψης μπορεί να χρησιμοποιήσει μια μητέρα για την ΑμεΑ κόρη της έτσι ώστε να μην έρθει αντιμέτωπη με μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη;
Στη συζήτηση με τον γυναικολόγο θα αναλυθούν οι πιθανές μέθοδοι αντισύλληψης, καθώς και τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της καθεμιάς, έτσι ώστε οι γονείς φροντιστές να επιλέξουν αυτή που θεωρούν πως ταιριάζει καλύτερα στο παιδί τους. Ενδεικτικές μέθοδοι αντισύλληψης είναι τα αντισυλληπτικά χάπια και η τοποθέτηση σπιράλ ή χάπι της επόμενης ημέρας ως επείγουσα κατάσταση.
Κάθε πότε μπορεί να ελέγχεται γυναικολογικά για πιθανές μυκητιάσεις από τη θάλασσα και άλλους παράγοντες όπως και από διάφορες μολύνσεις;
Η συχνότητα γυναικολογικού ελέγχου δεν διαφέρει από αυτόν που προτείνουμε σε όλες τις γυναίκες, δηλαδή μία φορά τον χρόνο. Στις περιπτώσεις των κοριτσιών ΑμεΑ που ακόμα δεν είναι απόλυτα αυτόνομες στην προσωπική τους υγιεινή, είναι πιθανό να χρειάζεται και πιο τακτικός έλεγχος, περίπου κάθε εξάμηνο.
Υπάρχει τρόπος ελέγχου δίχως να γίνει ρήξη παρθενικού υμένα, όταν το παιδί είναι μικρό και δεν έχει ερωτικές επαφές;
Φυσικά! Οπως και στα κορίτσια τυπικής ανάπτυξης, η πρώτη επίσκεψη στον γυναικολόγο προτείνεται και μπορεί να γίνει από την εμφάνιση της εμμήνου ρύσεως, όπου το παιδί είναι ακόμα μικρό και χωρίς ερωτικές επαφές, χωρίς να συντρέχει λόγος ανησυχίας ως προς τη ρήξη του παρθενικού υμένα.
Τέλος, θα θέλαμε να σας ρωτήσουμε, επηρεάζεται η συναισθηματική υγεία της γυναίκας με αναπηρία όταν έχει ισορροπημένη ερωτική ζωή;
Οπως και στους ανθρώπους τυπικής ανάπτυξης, έτσι και στη γυναίκα ΑμεΑ η δυνατότητα για μια ισορροπημένη ερωτική ζωή συνεισφέρει σημαντικά και στην καλύτερη συναισθηματική κατάσταση. Εξάλλου έρευνες έχουν δείξει πως η ανάγκη για εγγύτητα και η λήψη σωματικής και συναισθηματικής ικανοποίησης είναι το κυρίως κίνητρο της ερωτικής επαφής στα άτομα ΑμεΑ.